Wednesday, October 29, 2003
مردم، مجلس و مسئولان
در كلاسه بندي هاي تاريخ تمدن بشري، عصر مقابل معاصر به نام جاهليت و وحشي گري ناميده مي شود.معمولاَ آنچه كه در گذشته روي داده است، در نظر معاصران بسيار ابتدائي و قابل ايراد گيري مي نمايد و در كنار اين ايراد گيري ها، معمولا عرضه روش هاي مدرن با تبليغات و هياهو صورت مي گيرد.
بعنوان مثال در اروپاي ماقبل معاصر(تا قبل از قرن هفدهم) فاصلة طبقه محكوم(رعيت)چنان زياد و عميق بود كه حيات طبقة حاكم در نظر مردم همانند افسانه و داستانهاي خيالي دهان به دهان روايت مي شد. در فاصلة اين دو طبقه كه در اختيار افراد بسيار معدود و در عين حال بسيار توانايي قرار داشتند كه آنان را « بورژوا» مي ناميدند. بورژواها درواقع گرداننده گان كشور ها و حكومت ها بودند. چراكه اگر زندگي حاكمان در نظر رعايا افسانه اي بيش نبود، زندگي رعايا در نظر حاكمان حتي ارزش يك داستان خنده دار راهم نداشت!
بورژواها با سوء استفاده از اين فاصله، درحاليكه تمامي سعي خود را براي هرچه عميق تر نمودن اين فاصله مي نمودند، براي كسب جاه و جلال و مال و مكنت... از هيچ اقدامي فروگذار نمي كردند.
بورژواها داراي صدها چهرة مختلف بودند و اگر در قصه هاي آنان گاه بورژوايي در لباس شواليه سياه پوش، گاه دون ژوان، گاه رومنو و گاه لورنس عربستان ظاهر مي شود داستان همان صد چهرگي است. به هر حال آزادي ملل تحت ستم، كارنامة اين بورژواها را در كنار حاكمان و پادشاهان ستمگر، در پيچيده و عصر معاصر بنام « عصرآزادي ملل» فرا رسيد. حالا ديگر كشورهاي مترقي حاكمان منتخب را جايگزين حاكمان منتصب نمودند و براي اعتبار بخشيدن به اين انتخابات، شيوه راي گيري را رواج دادند. اما بار ديگر انتخاب منتخبان، چه رئيس جمهور، چه رئيس مجالس، چه نخست وزير، چه وزيران و چه نمايندگان پارلمنت ها، نه با هوار و هياهو و آنارشيسم، بلكه در نهايت آرامش و با تبليغات صحيح و رفراندوم هايي معقول صورت مي پذيرفت.
چنانكه گفتيم بورژواهاصد چهره اند، پس مي توانند اين بار با چهره اي معقول و مردم پسند و در قالب هاي قانوني و مدني،چنان عرض اندام و عوام فريبي نمايندكه آب هم ازآب تكان نخورد!كشور ما دركنار كشورهاي غني ازنظر مادي و فقير از نظر آزادي،از همان سالهاي(قرن 17 به بعد) يعني درعصر معاصر به صلاحديدهمان بورژواهاي وطني به جرگة كشورهاي در حال ترقي و تمدن درآمد.با كپي قانون مدني واساسي از يك كشور اروپايي و گنجاندن منافع همان بورژواها تحت عنوانهايي فريبكارانه در اين قانون ديديم كه اين طبقه از جامعه، سالهاي سال با اين كشورو مردمان آن چه كرد! خان ها ومالكين عمده، اين بار علاوه برتصدي امور ملكي خارج ازتصور خويش، سهامداران و صاحبان كارخانه هايي نيز گرديد ند كه در واقع آخرين اميد قشر بي پناه و بي سرمايه و بي مدافع آن عصر بود.
آنان (بورژواهاي وطني) تمامي امكانات كشور را كه از آن تك تك آحاد ملت بود، چنان در حيطة اختيار خود در آوردند كه حتي تحصيل، بهداشت، بازرگاني، صنعت،كشاورزي، معادن و.... را نيز از آن خود نمودند و براي اين مالكيت مطلق، خود را به هر صورت وبه هر لباسي در مي آوردند. چنانچه در مجلس سناي شاهي صددرصد نمايندگان از طبقة مالكان عمده و بورژواهاي اسم و رسم دار آن عصر بودند وبه مصداق مثل« چون دزدي كه با چراغ آيد گزيده تر برد كالا» عمل كردند. چنين طبقه اي با استفاده اي بي چون و چرا از مهره هاي دولتي، در هر كار و هر آرزويي، ميدان عملي بي مانع و بي چون و چرا داشتند و باز ديديم كه عمر اين خلاف كاريها و خيانت پيشگي ها چندان نپاييد و اين بورژواهاي شاهي نتوانستند خود را ـ و حتي شاه خود را ـ ثانيه اي بيشتر از موعد مقرر بر سر قدرت حفظ نمايند.
پس از انقلاب اسلامي، مردمان كشور با اعتمادي بسيار بالا وگاه بدون ذره اي ترديد حتي، اختيار و مال و جان ودارايي كشور خود را در يد قدرت مجلس و منتخبان قراردادند. صداقت وصراحت بي شائبه اي كه در وجود فرد فرد آحاد ملت در ابتداي امر موج مي زد، آينده اي بسيار روشن و بي ترس و بيم را در منظر هر صاحبنظري ترسيم مي نمود و وجود خيل مردمان متعهد و متعصب، واقعاً هر شبهه اي را تبديل به يقين مي نمود كه ديگر فاصله هاي بين حاكمان و ملت از بين رفته و هيچ شخص و هيچ پروسه و برنامه سوئي نمي تواند در اين صميميت، برابري و برادري خدشه اي وارد سازد.
اما وا اسفا! همانگونه كه ديديم، در هر دوره از انتخابات،تعداد حاضران به راي نيز كاسته و كاسته تر شد تا در انتخابات اعضاي شوراهاي اسلامي سال گذشته به حد اقل ممكن خود رسيد. و حالا انتخاباتي ديگر نظير انتخابات مجلس هفتم، دلهره و نگراني مسئولان از عدم حضور مردم در پاي صندوق هاي راي كاملا مشهود است. هر چند بانگرشي كارشناسانه در امر ياد شده و تاثيرات آتي آن مي توان به راحتي به عمق فاصله ايجاد شده مسئولين با مردم پي برد، ولي نمي توان اين امر را نيز از نظر دور داشت كه آنكه راي نمي دهد، به اندازة آنكه راي مي دهد حق دارد چراكه او نيز حرفي براي گفتن دارد. براي برپا داشتن مجدد آن ديوار اعتماد چه بايد كرد؟ دسترسي به كاركردهاي مجلس قبلي البته غير ممكن نيست، اما شايد كمي دشوار باشد.
ولي مجلس ششم هنوز در راس كار است. چرا از نمايندگان منتخب اين مجلس نخواهيم كه براي برپايي اين اعتماد گسيخته همت نمايند؟ آنچه عموم مردم مي گويند كاملا واضح و روشن است. اولين خشت بي اعتمادي، از فاصله بسيار نمايندگان با مردم سرچشمه مي گيرد و اين فاصله همانند عصر ماقبل معاصر،سر به داستانها و افسانه هايي مي زند كه متاسفانه گاهي اين داستانها جلوه اي واقعي مي يابد. پس چرا از نمايندگان منتخب نخواهيم كه پرونده هاي مالي و كاري خويش را در طول دوران نمايندگي در اختيار مردم قرار دهند؟
افرادي كه با راي مردم به مجلس رفته اند و براي خدمت به آنان انتخاب شده اند. پس اين سوال حق مسلم مردم است و جواب صادقانه به اين سوال اميد واعتماد و دلگرمي تازه اي به مردم خواهد داد و اين چيزي است كه امروزه سخت به آن نيازمنديم.
زهره وفايي
posted by10:24 PM
Sunday, October 26, 2003
براى خواندن نظرات ابراز شده در باره نوشته :
سواد آموزي، الزاماً فارسي آموزي نيست!
لطفا به اينجا كليك كنيد.
زهره وفائي
-----------------------
posted by1:47 PM
ELNÜR
ZÖHRƏ VƏFAYİ
Anasının səssizliyi onu artıq acıqlandırırdı. Yoxsa ana bilmir onun ürəyindən nələr keçir, əlbəttə ki bilir, bəlkə ondan da yaxşı bilir. Amma nədən dinmir, danışmır? Üç aydır həyat yoldaşı onu tərk edib, gedib, yalvarmaq da səmərsiz olub. Anası deyir ki, “yaşa deyil, başadır!” Demək onu uşaq təsəvvür edir. Evlənmek istəyəndə də bunu demişdi. Anası onu daima uşaq təsəvvür edib.
Onda kı qonşuluqda yox iki küçə irəlidə əyləşən qızı sevdi, evlənmek istədi. Anası bir ayağı gedər-getməz o qıza elçi getdi. “Qız oğlanı sevmir” dedilər. Ana əl üzdü, amma İbrahim əl üzmədi. Birdə getdi, ikidə getdi, nəhayət qızı aldı.
Anası dedi: “könülsüz tikə ürək ağrıdar”, amma o güldü. “Hardasan, Ana, İnsanlar ulduzları fəth edərkən bir ürəyi fəth etmeyə ne var ki!”
Anası isə başını tovlayaraq “sevgi bazarda satılan bir şey deyil” demişdi. Anasının tə’nələri onu acıqlandırmışdı. “İndi qaynana olub qısanclıqdan deyir” deyə fikirləşmişdi. Axı Ana öz həytında xoş günlər yasamayıb. İbrahim bunu yaxşı bilirdi. Ata qapıya açar salmaq həmin ananın burnunun ucu saralardı. “Aman Allah! Yenə gəldi” deyərdi. Ayağa qalxıb əlindən çörəyi alardı. Amma bir dəfə üzünə baxmağı yadına gəlmir. Bir dəfə Ata ile əyləşib deyib gülməyini görməmişdi. Ananın xoş günü mətbəxdə, mərsiyələrdə sovuşardı. “O bu sevgini yəqin qısqanır!”
Qızı aldı, evinə gətirdi. Ayağı çox yer almasın deyə “sevgi” sözünü dilinə gətirmədi. Bir kişi kimi davranmaq istəyirdi. Alırdı, gətirirdi, bir saat xoş olurdu ve yeri gələndə bir kişi kimi bağırırdı, vurub yıxırdı! Bir il sovuşandan sonra, qızları Elnür dünyaya gəlməmişdən qabaq, bir gün İbrahim onun anası kimi yerə baxdığını, burnunun saraldığını duydu. ”Bəlkə təsəvvür edirəm” dedi, ürəyini təskinlətdi. Amma daha artıq diqqət yetirməyə başladı. Doğrusu o, İbrahim’in üzünə baxmırdı. Heç sevgi yox, nifrətlə də baxmırdı! “Çarəsinə baxaram!” dedi. Sabahı ayın-oyun aldı, onu gəzməyə, yeməyə apardı. Amma o boyluluğunu bahana gətirərək “gəzmirem, yemirəm” dedi, eyni Anası kimi!
“Ana, sən atamı heç sevmədin,” deyə soruşdu. Anası əzbərləmiş kimi cavab verdi:
- Sevməsəydim dayanmazdım!
- Heç Ataya səni sevirəm deyibsən?
“Anası gülüb ayağa qalxdı. O sözlərdən, sorulardan qaçmağa çox yeri var idi.
Heç qız da onu sevdiyini bildirmir. Yoxsa dayanmağı sevgidən deyil?
...Elnür Anadan oldu. Eyni Anası kimi alagözlü, çatmaqaşlı bir qız idi; “Qız doğan arvad bəllidir ki, ərini çox istəyir”. Bunu Fizzə xalası dedi. İbrahim o gün sevincdən uçurdu. “Demək məni sevə-sevə dayanıb. Amma nədən dilə gəlmir. Nədən daima yerə baxır?”
İdarədə şirni qutusu otaq-otaq dolanırdı. İş yoldaşları arasında “İbrahimin qızının şirnisidir”, “qız şirnisi daha şirin olur”, “qızını mənim oğluma verərsən?” kimi sözlər deyilirdi. Atalıq İbrahim’i daha böyük nəzərə gətirirdi. Az danışıb çox işləyirdi. Tez-tez fikrə gedirdi. Üz bə üz mizdə əyləşən iş yoldaşına baxanda fikri daha da artırdı... İki il bundan öncə həyat yoldaşı ondan boşanmışdı. “Məni sevmirdi, başqasını istəyirdi”. İş yoldaşı belə demişdi. Nə dəhşət! “Olarmı ki, birinin hayat yoldaşı onu sevməsin? Axı sevgi nədir? Sevgi çörək olmaz, paltar olmaz, ev olmaz, yaşayış olmaz. Bunlar önəmlidir. Minlərlə ayile sevgisiz yaşayır, onlar nədən yaşamasın?
Hələ... Elnür ki gəldi, hər şey dəyişər... Qız da evinə, ayiləsinə daha artıq bağlanar. Mən də çalışaram ki, bundan sonra acı sözlərimi udam, xoş danışam. İstər-istəməz ona daha artıq par-paltar alaram. Onu sevindirməyə ne var ki!”
Amma Elnür onu daha da uzaqlaşdırdı. “Uşaq yatmır” deyə yataq yerini də ondan ayırdı. “Uşağa soyuq dəyər” deyə gəzib, dolanmaqdan əl çəkdi. Bir dörd divar, bir Elnür... Hələ gizlində üç aylıq uşaqla asta-asta danışırdı! İbrahim’ə demədiyi sirrləri ona deyirdi. “Dəli olubsan uşaq ilə danışırsan?” deyə İbrahim sordu. “Dəli olmağıma hələ qalır!”
Eyni Anası kimi “asta deyir, usta deyir”! Onu acıqlandırmağa daima hazırdır. “Olmaya başqasını istəyir?” Bu fikir İbrahim’in canını alov kimi bürüdü. “Öldürərəm! Hər ikisini öldürərəm! Özümü də, Elnürü da... Mən sadiq deyiləm! Bu qeyrətsizliyə dözmərəm!”
Acı fikirlər, acı sözlər İbrahim’i dəhşətli bir insana çevirmişdi. Hanı sevgisiz sürən yaşayışlar?
Nəhayət qız dözmədi. Elnür’ü qoyub getdi. Başqasını sevmədən getdi, Elnür’ün sevgisini ataraq getdi.
“Bəs Anası nədən getməmişdir?” Daha fikirlərdən yorulmuşdu. “Ana özü bilir, mən qızı hələ də sevirəm... O gəməlidir, qanunla onu qaytarıb evimə gətirərəm! Uşağını saxlamalıdır, o, məni sevməlidir!”
Elnür Atasının öz-özünə el-qol ölçməyindən güldü. Güləndə Anası kimi çənəsində bir kiçik zənəxdan açıldı. “Qızını mənim oğluma verərsən?” İş yoldaşının səsi qulağında cingildədi.
“Yox! Vermərəm! Sevdiyi birinə verərəm!” deyə İbrahim ucadan bağırdı. Elnür qorxudan qışqırıb ağladı. Ana qapını açıb otağa gəldi, Elnür’ü qucağına alıb çıxdı... Sanki heç nə olmayıbdır! Sanki ağlayan təkcə Elnür’dü...
ZÖHRƏ VƏFAYİ
posted by12:32 AM
Monday, October 20, 2003
آذربايجانين ميللي حركتي و آمريكا
زهره وفائي
Zeynabpasha@issa2000.net
آذربايجان داگئده ن ميللي حركت يوزايل اونجه دن باشلانميش بيردوغروحركت اولاراق،ايره لي گئتديك جه، زامان اوزريندن يئني فاكت لار،عيني حالدايئني مانع لرله اوزله شير.ديرناق آراسي، بو حركت نه دن يوز ايل ديرحيات دادير،دئمه ك پهلوي سلا له سي ايران دا ايش اوستونه گلديك دن سونرا، بير يئني كيمليك( آريا ) ياراتماق اوزوندن، اولكه ده ياشايان باشقا خالقلاري، كولتوره ل ـ ديل ـ مدنيت ـ تاريخ ..... و كيمليك ايزلريندن آييرماقا جان آتاركن، آذربايجان خالقي دا بو ضّديـته اصيل آماج اولان بير بويوك خالق كيمي،باش دا بلكه دايا نميشدير.اونا گؤره ده همين ايللردن بري آذربايجانلــي لارميللي كيمليك لرين بوساتقين دوشمان برابرينده قوروماق ايچون آياقا قالخيب و مدني و كولتوره ل حركت لر له بو آماج دا هئله ده كي وار اينام لا يول آليرلار.
نورمال حالداحركت ده اولان خالق نائليت لره اَ ل تاپاركن،چوخلومانع لرده قارشي دا گـوروب و بير به بير اونلاري باشدان آشيرمـيش لار. هر ايل بلكه ده هر آي و هر گون بو خالق تاريــخـينده بيراونمه و بير حادثه يه ماليك ديـر. اونلاري بير به بير سايماق ممكن دئييل، آمما بو گونه چاتديق دا، بللي ديركي نه قدر حادثه لي، عيني حالدا اتفاق لي و بير ليك ده گون لر سووموشوق.
آنجاق ميللي حركتين بو گونكو صحيفه لرينده بيرده بير تكرار سؤزه آمما يئني شكيل ده راست لاشيريق: آمريكا!
نه دن تكرار؟1941ميلادي ايللرينده آمريكاحاكميتي،حربي قوه لري وسياسي قوه لريله بيرليك ده دونيا ايكينجي محاربه سينده گئنيش اشتراك لاري واردير.او ايللرده ايران اولكه سي بو محاربه يه بيرمركزاولاراق( توتاق كي آديني ظفركورپوسو قويموش لار!)هرتوره لي آياق لارآلتيندا ازيلمه ك ده ايدي. بــوآرادا ايرانا دايما باش اولان آذربايجان( ؟! ) باشي بلالي اولكه نين اَن آغـير بلا لارين چكيردي. انگليز ـ آلمان ـ روس ـ امريكا قوشون لاري هربيري بيرسمتدن و هربيرسي بير مقصده گوره آذربايجان دااوزلر ينه يئر ائتمه يه چاليشيرديلار.آمماگوروروك كي آلمان و روس قوه لري محاربه ده شكست يئييب و اوز اولكه لرينه گئري قاييتماقا مجبور قاليرلار،انگليز وامريكا قوه لري بو فرصت دن فايدالا ناراق،پهلوي لري حمايه ائديب و اولكه ني ايللرجه اوز اختيار لاريندا ساخلايا بيليرلر.انگيليزايران اولكه سينين گونئي سمتيني آرتيق به يه نه رك،مركزوشمال حصه لري آمريكا حاكميتينه بوراخميش دير.آمريكا ايسه، شوروي كيمي دوشمان حاكميــتينه اَن ياخين و ياخشـــي سرحد، آذربايجاني سئچيب و اورا دا قرار تاپماقي اوستون توتموشدور.بو قرارا گؤره،ايران مركز دولتي و آمريكا حاكميتي سيخ ايش بيرليك ده اولمالي ديلار. سروان كرازلي كيمي شخص لرين حكايه سي،آمريكالي لارين باخيش لارين وحركت لرين آذربايجانلي لارا قارشي، ياخشي جا تمثيل دير.
اوگونون ايسته يي وسياستي« تورك خالقلار و تابي كي آذربايجانلــــــي لاري هر بير يول يله اولموش سادا، ضعيف لتمك و بلكه ده محو ائتمه ك » عنوانيــندا گئــديردي. تاريخ بويو اَن آرتيق سايــي دا كوچه ريسي اولان خالق ،آذربايجانلي لار،آنجاق بير دنـــيز كيمــي،بــارداق ـ بــارداق بوشاتماق لا،بوشالمادي.ايران 1978 ايلين انقلابي اوزوئرندن سونرا،امريكاحاكميتي وسياست چي ـلري، سوّيه لرين يئني دوروم لا اويقون لاشديرماقا چاليشيرديلار.
بو تاريخــه كيمي،آمريكا و بلكه ده باشقا تامام دولت لر، آذربايجان اولكه سين و خالقين، ايران مركزيندن مطلق آسيلي اولان بير اولكه و خالق گوره رك،بو باره ده هر نه يي مركزده اوز وئره ن حادثه لر و خبرلرله عيارلاييب و اونا گوره ده دون بيچميش لر.بو سنه لرين پولـتيك يازي لاري و مباحثه لري گوستريركي هر باره ده مركزله آنـلاشماق و يوللاشماق اوستون سياست توتولموش دور.مركزدن كنارگئده ن هرنه خبر وحادثه،اونم سيز وسس سيز جه اونلارين خبرلريندن سيلينير وقيداولان حالدا،چوخ عادي ديله گليرلر.اونلاربيركهنه كارپولتيك آداملاري اولاراق،بيربللي و آدليم اوپوزيسيونو و يا اَل وئريشلي بيرديازپوراتشكيلاتي ني،الده ائتمه يه چاليشيرلار. مادي يارديم لار خوش وعده لر،ايسته ديي كس لري اوجالتماق،ايسته مه ديي كس لري محو ائتمه ك و... بير دائمي حركت و سؤز كيمي گورونور .
مخالفت جبهه لريله ياناشماق،اقتدار جبهه سيندن يئني امتياز لار آلماق ايچون، بللي بير حركت دير. اونا گــوره بو امتيازلار آلينين جا،ياناشماق داوام ائد ير و امتياز آليناندان سونرا ،اوز چئويرمه ك زاماني گليب چاتميش دير.(مجاهدين خالق باشينا گله ن چئتين ليك لربونا بيرآيدين اورنه ك دير). آنجاق پولتيك اوزريندن بو داورانيش لار و حركت لر تام اسلوب لو وقاعده لي گورونور و هئچ ده پولتيك آدام لارينا بو حركت لر سهو و پيس گورونمور.بلكه ده يئني عصرين تاريخينده اون لارجا بئــله ياناشماق لار، فايدالانمــاق لار و اوز چئويرمه ك لر گورمه ك اولور و نهايت هر بيرينه بير « ايضاح» وئرمه ك له اونو عيارلاييب و تصديق ائديرلر.
آذربايجانيــن مــيللي حركتــي بو گونه دك بئله پولتــيك آداملارا و مركزلره ايه رال وئريش لي اولماييب سا،سببي بوندان دير «حركت تامام خالق واسطه سي له ايره لي گئدير و اوندا هئـچ گوزه چارپان، ليدرليك ائده ن تشكيلات گورونمور.» ديگر طرفدن حركت چي لرين ايسته ك لري بيرائيله دوزگون، د ورو، مدني و قانونلو دور ، بو آرادا هئچ باشقا خارجي قـوه، توتاق حربي يا پولتيك يا سايره سينه،لازم ليك گورونمور.ويئنه بيرباشقا باخيش لا بوحركت اقتدارايچون مخالفت سانيلمير و اقتدارچي لارين چوخ حيصه سيده بو ايناما گليب لر بير پارا رفرم لارا بويون اولمالي ديلار وبو اوزلويونده بير آنلاشماق حسابلانير.
آذربايجان كيمي بركت لي واستراتژيك اولكه دن ال اوزمه ك هربيرباشقا حاكميته ده بئله، ممكن گورونمور.هر بيري بير يولدا چاليشاركن آمريكا دولتي بو مئيوه نين يئتيشمه زامانين حيّس ائدير. « .... امريكا ايرانا چكديي پلانلاردا، ايچري ده اولان اپوزيسيون لاري ايشه توتــماقـــي دا لازم لي گورور و گاموح دا بــونلار دان بيري دير .... آمما ايه ر آذربايجــــان كارت يندان دا فايدالانسا و ايسته ك لرينــه چاتسا، يئنه بو ســـورو واردير.....»۱ پولتيك دونياسي آنلاشمالارلا و قرار لارلا دولو دور و آذربايجانـــين مــيللي حركتي ايسته ر ـ ايسته مز بئله سياست له دولو دونيا دا يئني تجربه لر قازانماقا مجبور گورونور. آذربايجانلي لارين ايسته ك لري اوزريندن قورولان حركــت، بيرعصيرده دورت انقلابي باشدان سووان خالق،آيا بو دونه باشقالارينا نجات يولو اولوب و اوزو تكرار هَچله دوشمه يي ايسته يير مي ؟ ويا امپرياليستي آماج لارا كارت اولوب ، اويونا گيرمه يي به يه نير مي؟
البته امريكا بوگونكوحاكميتي چكينمه دن اوره ك سوزونوديله گليرودئيير:«اورتا آسيا و گوزئي آفريقا جاسوس لوق سرويسي گئچميش باشقاني، پاتريك لنگ مدافعه خبر سرويسينه باغلي اولان اظهارائديرآمريكا حاكميتي، ايران حاكميتينه سيخينتي لار وئرمه ك له چوخلو منافع لري ايزله يير وچهرگاني،گونئي آذربايجان ملي اويانيش حركت ليدري، بو باره ده اوناچوخ «اويدورالي گوزه ل» گليري !٢
بواظهارلاردان آيدين جا بللي اولور آمريكا حاكميتي ميللي حركتي مطلق بير«اويون كارتي» كيمي گورور و اوندا اولان هر كســي اويونا توتماقا اوزونو حاقــلي بيلير. دونيا و اوندا اولان سرحدلرـ حاكميت لر هرگون دئيشيلمه ك ده ديلر، اينام لارـ قوروم لارـ قرار لار... هرنه گونون ايسته يي له اويقــون يئني لشمه ك ده ديلر،بودئيـــشيم لره بويون اولاراق،خالقـــيميزا و حركتيميـزه حورمت قازانمالييق.
تاريخ و اونون اَ ن غريــبه حادثه لري بو گون ناغيل لاردان آيريليب، قولاقيميـــزين ديــبينده و گوزومــوزون اونون ده دير.عراق حاكميتـــي و تورپاقي باشينا گله ن احوال، چوخلارينــا اويوت اولمالي دير. ان ساده سي،عراق دا ياشايان كوردلره مستقيل ليك و فدراتيو ليك وعده سي وئره ن امريكا و انگليز ها بئله اونلاردان بير «سيخينتي ابزار ي» كيمي عراق حاكميتي عليهينه فايدالانانلار، گــوروروك ايلك دوستلوغو سلاح سويومو اولور، كوردباشچي لاري آتميش ـ يئتميش ايل آقاليق ائــدندن سونرا، بو گون بويون لارين يئني آقايا اييب و هرنه يه راضي ليق گؤسترمه يه مـــجبور قاليرلار.
آمريكا حاكميتي پلانلاري، يهود لا ان سيخ ايليشگي سي اولدوغو حالدا چوخ نورمال كي، هرنـــه كيمــليك و مــــيلليت چي ليك اساس لارين تكجه بير اويون كارتي كيمي اويناداجاق دير. بئله بير حاكمـــيته ميلليت چي ليك مكتبي آلفابتين سايماقدا چئتين گورونور: « گرچك بو كي آمريكالي لار اوزلرينين و بير ده يهودلارين گوزونده هانسي ميللتين گرچك آنلامدا ميلليت چي ســي اورلورسا اولسون،ايشينه گلمز !چونكي ميلليت چي دئمه ك ان اونجه و هرشئي دن اونجه ميللي مستقل ليك، اوز ميللتينين چيخارلاريني يابانجي لارلا قارشي قيسقانجي ليك له قورويان كيمسه دير.او سبب له گرچك دن مـيلليت چي بير باشچــــي آمريكانين ايشينه گلمز.اونون ايشينه گله ن سويوق محاربه سئراسيندا آشيري اصول لارلا ياراتيلميش ساختا و اويدورما ميلليت چي ليك دير.»٣
بس غريبه دئييل ايه ر آمريكا حاكميتي له آنلاشان ميلليت چي ، ناسيونــاليست لر، بيرده آشيري انــترناسيوناليــست اولماقا مــجبور قاليرلار و بو آرادا اوز خالقينـي اونوتماق و باشقا خالق لارا
له له ليك ائتمه ك مجبوريتينده گورونورلر.آذربايجان خالقي و آذربايجان ميلليتچي لرينه آمريكا نه ساياق ياناشير ، بيلمه ك ايسته ين ،اونون آذربايجان رسپوبليكاسي و فاراباغ اشغالي حاققيندا بو گونه دك گوسترديي يارديم و ارمني لردن حمايه سي ، ان آيدين ايضاح دير.ائيله سه ، آمريكا بو گونكو حا كميتي ، فدراتيو آذربايجان قورماق سوزونه ، هانسي ضمانتي وئره بيلير؟
« چهرگاني 11 آي آمريكادا قالاركن، 50 دن آرتيق بويوك باش لار وايش صاحب لريله گوروش ائده ركن، بوگون او،جرج بوش قوردوغو فرمانده ليق ستادي ـ ايران انقلابي ايچون، اَن گوونمه لي بير كس دير!»٤
ايه ر آمريكا حاكميتي بو سوزلري« چكينمه دن » ديله گلير نه دني بئله دير كي او « آذربايجانيـن مـيللي حركتيني» بير ائيله كي گره ك تانيماييب دير و تانيمــا قادا اوزونده هئچ ماراق گورمور. او، هئله ده ايران دا ياشايان خالق لاري، مركز حاكميتي قارشيسيندا نه قده ر فايدالي اولا بيلير، دئييب و عيارلايير.بوآرادا خالق لارانه يئتيشه جه ك دير،بوگونه دك همين خوش وعده لرچرچيوه سينده دايانيب دير.بو حاكــميت ، بو حركته ياخين لاشمادان اونجه اونو ياخشي جا تانيمالي دير و اونون حقيقي نه اولدوغونو بيلمه لي دير. آذربايجان خالقينين « ايسته ك » لري وار آمما او ايسته ك لره چاتماقي هر يول لا، دوزگون بيلمه يير. اونلار داها آل ـ وئر يوخ بلكه مدني و پولتيك آنلاشمالاري تصديق ائديرلر.حركت چي لرين اَن اساس ايسته ك لري «بيز، بير انسان كيمي، انسان حاقلاريندان فايدالانماق ايسته ييريك » سوزو اولان يئرده، بير ماتريال كيمي آل ـ وئر گئتمه يي ياراشمير. شبهه سيزپولتيك دونياسيندا، يارديم و دوستلوق سوزو بيراوزه ل مناسبت لرده ايشله نير،بوگون هر اولكه، هرحاكميت، هر تشكيلات وهرسياسي شخص بئله، گئتديي يول دا، دوست و ايش بيرليك ائده ن حاكميت لر،تشكيلات لار... ونه لره لازم لي گورنور.آنجاق ايه ر حركت «ايره لي سورمه ك» اولسا، اونون يارديم لاري دا بو مقصد ده اولمالي ديلار يوخسا« گئري قاييتماق» اولاندا، يـقين كي يارديم لار،بير دوست يارديمي كيمي يوخ ، بلكه دقيق جه دوشمان حيله سي دير.
«آذربايجان تورك لريني ملا رژيميني ييخماق ايچون بيرقوچ باشي اولاراق قوللانماق ايسته يه ن سيا و پنتاگونون اورتولو اوپراسيونوندا،آمريكانين اسكي (متراتژيك متفكر لري)نين ده رول لاري بو لوندوغو يا خود رول آلماغا ايسته ك لي اولدوق لاريني دوشوندورور.»٥
آذربايجــان خالقينين غيرتيني چكمه ك و اونلارين ايسته يينه سس وئرمه ك، آذربايجانلي دان سواي هئچ كيمسه نين بورجو دئييل! باشقالاري مئيدانا گلديي حالدا، شبهه سيز« بير وئرييب اون آلاماق»فيكري وار.بئله مئيداناگله ن لري مدني آنلاشمالارا ساري چكيب وآپارماق ممكن گورونور. يوخسا ايه ر مقصد زورباچي ليق و اسكيك سياست چي ليك دير سه، آذربايجانين دوشونجه لي و آيدين خالقي باشارديق لاري قده ر اونا يول وئرمه يه جك لريندن هر كسي امين ائديريك!
آمريكا حاكميتي اون ده توتدوغو پولتيك لر،آذربايجان ميللي حركت اوزرينده،يئني دن عيارلانمالي و اونون تــــوركيه ـ آذربايــــجان ـ افغانستان ـ عراق ـ اسپانيا وسايره اولكه لرده، هابئله عراق تركمن لري ـ كوردلري ـ افغان پشتولاري ـ بلوچ لاري و سايره خالق لار لا گئتديي پولتيك له، تام فرقلي اولمالي دير.نه دن كي آذربايجانين ميللي حركتي، بوگونه دك تاي سيز ـ همتاسيزبير حركت دير و اونو ايضاح ائديب، باشا دوشمه ك ، ايلك گون و ايلك آتديم دان، حركت چي لر له يول آلان كس لر ساريسيندان، تكجه ممكن گورونور،يوخسا آتلار دئميشكن: كور بلدچــي سي اولان ياري يولدا قالار !
1-ـ واشينگتن خبرـ 18 جولاي ـ 2003
2-ـ واشينگتن خبرـ 18 جولاي ـ 2003
3-ـ آلتاش حنيفي ـ (يئني حيات) ـ 21/7/2003
4-ـ ساندي تلگراف ـ 3 جولاي ـ 2003
5-ـ آلتاش حنيفي ـ 21/7/2003
posted by10:47 AM
Friday, October 10, 2003
آفت هاي حركت ملي
زهره وفايي
با پيش كشيده شدن مبحث حركت ، بالطبع در شنونده نياز به درك نوع حركت ، آفريده مي شود. چرا كه حركت تداعي تغيير وضعيت سكون قبلي است به وضعيت متضاد آن ، يعني حركت. هرچند كه حركت خود تعبير فيزيكي است و در آنچه كه در ميان مردم آذربايجان به پيش مي رود چندان صادق نيست، معهذا اگر كل چنين ترجيح مي دهد كه اين جنبيش فكري و تعالي انديشه را حركت بنامد ، در جمع به آن اطلاق مي كنيم . فلذا براي توجيه نمودهاي اين حركت بايد كه به جنبش هاي فكري اين ملت در طول ادوار گذشته، بويژه دوران نزديك، بپردازيم و زمينه سازي قبلي اين حركت را در آن جنبش ها بيابيم.
مردم آذربايجان از دو ويژگي خاصي برخوردارند كه اين ويژگي ها باعث تغيير مرز و مسير آنان از ديگر ملل همسايه و هم منطقه مي گردد. يكي از اين ويژگيها ريشه در تاريخ كهن آنان دارد، كه بر اثر تجربه هاي متعدد ، همانند فردي كه عمري طولاني و پرفراز و نشيب را از سر گذرانده باشد، آنان را انسانهايي عميق ، دقيق ، صبور & متفكر و محتاط بار آورده است . اين ويژگي باعث مي شود كه آنان حركات و ايده هاي سطحي و بي محتوا را خيلي زود از خود برانند و برعكس، حمايت از آني بكنند كه ارزش پا پيش گذاشتن را داشته باشد .
در اين راستا آنان ، تاب تحمل امر و نهي هاي كذايي و مصلحت جويانه را نيز ندارند . ويژگي دوم آنها زاييده از موضع استراتژيكي منطقه زندگيشان است . آذربايجان بعنوان پرتلاطم ترين منطقه جهان و بعنوان نكته اتصال و پيوند چهار قاره پرحادثه ، خواه ناخواه در مسير تلاقي افكار و ايده ها نيز قرار دارد. افكاري كه همواره اثرساز و متغير بوده اند . منطقه قفقاز در عصر معاصر بويژه، صادر كننده بزرگترين ايده هاي سياسي ـ اجتماعي ـ اقتصادي ـ فرهنگي و ... بوده است و سهم آذربايجاني چه در اثرپذيري و چه در اثرآفريني حداقل نصف به نصف بوده است و شايد بيشتر.
پس بپذيريم كه چنين خلقي را نمي توان به وسايل ابتدايي و مسايل سطحي و برهان هايي سرسري در چهار ديواري فكر و انديشه و به تبع آن چهار ديواري گذران عادي محصور داشت . در پويايي اين گذران تاريخي و استراتژيكي ، آذربايجاني مبتكر و نوآور است . هم اوست كه اولين بار قيام خلقي را عينيت مي بخشد ، استبداد را رسوا مي كند ، آزادي را تجربه مي كند ، براي اولين بار نام حزب و تشكيلات سياسي و اجتماعي را وارد جامعه ايران مي كند ، مبارزه منفي را مي آفريند و صدها ابتكار ديگر كه تقريبا هر روز تاريخ ، روزي از براي آذربايجان است . از چنين توده اي در عصر حاضر و جاري حتي اگر انتظار برود كه باز نوآوري ديگر را پويايي خويش بيافرينند ، انتظاري به گزاف نيست .
آنچه امروزه آذربايجان با آن دست و پنجه نرم مي كند، نه جدال و نه صلح است . نه سكون و نه حركت است . نه ارتجاع و نه ارتقا است و در عين ساده بودن چنان پيچيده كه تئوري شناسان را نيز منتظر مي گذارد تا خود تعريف از تئوري خود بنمايد و آنكه بدبين تر است و بي انصاف تر البته، بي تأمل ، در تعريف اين حركت ساده ، آنرا گاه ردپاي بيگانه مي نامد و گاه القايي، گاه بي فكري مي خواند و گاه ضدانقلابي. و حتي در پيوند دادن آن به حركتهاي برون مرزي هم ابايي ندارد. البته اين تقصير از او نيست چرا كه گفته شد آذربايجاني نوآور است و هر نويي بايد كه از سوي آورنده توصيف شود.
حركت ملي آذربايجان در حقيقت ادامه جنبش مزدكيان است در رد مالكيت هاي فئودالي و زورمندانه ، جنبش بابك است در رد استتار استبداد در قباي دين، جنبش مشروطه است در رد استبداد مركزي ، جنبش شيخ محمد خياباني است در ارزش واقعي دادن به توانمنديهاي آذربايجان، جنبش محمدامين رسولزاده است در اعتبار جهاني بخشيدن به آن، جنبش پيشه وري است در كسب آزاديهاي محق و بيشتر، جنبش رشديه است در ترويج فرهنگ خودي، جنبش شهريار است در حيات دوباره بخشيدن به زبان مادري ، جنبش حيدرخان عم اوغلو است در مدرنيزه كردن حيات و مبارزه، جنبش جليل محمد قليزاده است در ترويج آزادي بيان، جنبش شفيع زاده ها ـ نخجواني ها و سليمي ها است در ارائه هنر اصيل آذربايجاني .... و دهها جنبش و حركت ديگر كه امروزه هر آذربايجاني زبان گوياي آن و نمود عيني آن حركت است .
پيچيدگي حركت نيز از همين سرچشمه مي گيرد كه تاريخ دويست ساله در روزگاري به اندازه چند ساله ، مينياتوروار كوچك مي شود و جاي مي گيرد بي آنكه از خصوصيت هاي آنان ذره اي كاسته شود .
و سادگي حركت نيز از اين رو است كه ديگر تعصب هاي جاهليت در آن جايي ندارد و هرگونه سهو و كاستي بي محابا و بي تعارف بر زبان آورده مي شود . ديگر اين حركت بر خلاف جنبش هاي قبلي، تابع فرد خاصي نيست و برعكس اين خود حركت است كه افرادي را به جهت خدمت به حرمت، مي آفريند و افراد فرصت طلب را كنار مي گذارد. افكار فردي جايي در اين حركت ندارند و هر فكري بعد از آناليز كامل وارد جريان ميشود.
محك داوري ديگر نه در پشت درهاي بسته احزاب پنهاني و جلسات سري، بلكه در دست خيل مردماني است كه آفريننده كل هستند بعنوان يك جزء تشكيل دهنده. مردماني كه ديگر دست نمي زنند ، هورا نمي كشند و تخم مرغ گنديده هم پرتاب نمي كنند ، بلكه با سكوتي هزار معني ميدان را بر شعبده بازان سياسي تنگ مي كنند، آنقدر تنگ، كه او را وادار به اعتراف مي نمايد . در مقابل درهاي بسته سالن كنسرت و نمايش و سخنراني ، بي انديشه و دغدغه ، سكوت نموده و برمي گردند چرا كه در ذهن آنان صدها سالن ديگر همچنان با درهاي باز منتظر آنان است .
فرصت انديشيدن، فرصت هاي جديدي را براي آنان فراهم مي آورد بي آنكه عجله اي داشته باشند. تجربه هاي تاريخ لحظه به لحظه با آنان است و در پيوند آن تاريخ با اين زمان ترفندهاي غريبي دارند. اعتراض هاي آنان نيز سراپا سورپريز و نوآوري است .
توهين ها را با تدبير پاسخ مي گويند، عليرغم فشار شديد اقتصادي، فرهنگ را بر ماديات عمدتا ترجيح مي دهند و در انتخاب فرهنگ هم سلايق خاص خود را دارند. از ميان دهها كانال ماهواره اي ، خبر و تفسير را بيشتر مي پسندند و در خريد كتاب و روزنامه ، رفراندومي آگاهانه را ارائه مي دهند. همانند مدني ترين انسانها، اعتقادي به اسلحه ندارند و شايد وسوسه اي هم حتي در اين مورد از خود نشان ندهند. قضاوت جهاني را با حساسيت دنبال مي كنند در عين حالي كه تابعيتي از آن ندارند.
در مقابل چنين امتيازهايي، شايد تصور شود كه ديگر هيچ آفتي نمي تواند رخنه در حركت نمايد، اما چنين نيست. اگر ما نيز عضوي از اين خيل پيشرو هستيم، بايد بي تعارف و بي واهمه اقرار كنيم كه براي هر بعد از حركت چندين آفت در كمين نشسته اند كه در كل مي توان آنها را چنين ايضاح نمود:
ديكتاتوري
ديكتاتوري فشار يك جانبه و بي منطق و اصولي است كه معمولا از سوي يك فرد بر جمع وارد مي شود. ديكتاتورها يا ذاتا ديكتاتور هستند و توان سازي مخالف را ندارند و در حقيقت به غير از ديكتاتوري جنبه اي ديگر از زندگي جمعي نمي شناسند و يا توده مردم و جامعه است كه ديكتاتور را، با تابعيت، ترس و ملاحظه بيش از حد مي آفريند. ديكتاتورهاي ذاتي براي توجيه اعمال خود، هرچند كه كمتر نياز به آن را مي يابند ، ابتدا دشمن تراشي هاي وهمانه مي نمايند و خلق را از اين مي ترسانند كه دشمني در پشت در منتظر است تا (من از ميان شما بروم و او بر شما مسلط شود) . بعنوان مثال ديكتاتوري پهلوي كه با القاء واهمه از رخنه كمونيست، پنجاه سال تمام خون آذربايجاني را در شيشه كرد! گاهي همين ديكتاتورهاي ذاتي خود را چنان برتر از همه مي دانند كه آن را مانند يك اصل تغييرناپذير به خورد مردم مي دهند و اصلا اجازه يك كلام و حركت مخالف آن را نيز نمي دهند.
حال چنين كسي تا چه حد مي تواند با بزرگنمائي خود و با نوشتن فعاليتهاي ديگران در كارنامه خود، رخنه در حركت نمايد، خود مسئله اي است قابل تأمل. اما شق دوم يعني اينكه خود مردم ديكتاتوري بيافرينند متأسفانه درصد وقوع بيشتري دارد. چرا كه اصولا آذربايجاني قهرمان دوست است و تصور اينكه ديگر قهرماني ندارد شايد اين ميدان را براي كساني فراهم كند كه به نام قهرمان، در ظاهر و با افكار ديكتاتوري در باطن، وارد حركت شوند. براي رهايي از اين معضل احتمالي، بايد كه مردم به قهرمان بودن خود ايمان بياورند و در تلاش قهرمان سازيهاي فردي و شخصي نباشند. و اين توان اخير خود را كه در حقيقت يك دستاورد جديد از حركت معاصر است كه (اقرار به اشتباه مينمايند) در اين مورد نيز به كار گيرد و از ذكر ضعفهاي افراد ، بصورت واقعي البته، نه در حد تهمت و افتراء ابا ننمايند.
انحصار طلبي
فشاري كه معمولا از طرف طيفي زورگو بر طبقات مقابل وارد مي شود، چنانكه ميدان را تنها از آن خود بداند و اجازه حضور و مانور براي هيچ غيرخودي را ندهد، جلوه اي زشت از ديگر آفت هاي هر حركتي است. در اينكه افكار برخي بر افكار گروه ديگر اولويت عملي دارد، ترديدي نيست ، اما اين برتري نمي تواند انحصارطلبي را توجيه كند. چرا كه در جوامع مدني و حقوق هاي بشري، اصل بر ترجيح قوي مردمان، بطور كل و با اكثريت قاطع است، فلذا اين نظر عموم است كه در صورت وجود آزادي بيان و آزادي افكار مي تواند نظريه ارجح را تشخيص داده و دنباله روي آن باشد.
چنانكه قيد شد در صورت وجود آزادي بيان و افكار و در صورت عدم وجود شرايط فوق، بايد راهكارهايي جديد براي تبادل افكار آفريد تا تو هم انحصارطلبي را از ذهن برخي، به زعم اينكه (غير از آنان كسي چيزي نمي داند و اين آنان هستند كه مصلحت خلق را مي دانند ) زدود.
انحراف
آنچه كه در يك كلمه ساده «انحراف» ناميده مي شود، حاصل دلايل، زمينه ها، ترفندها، برنامه ريزيها و دهها مورد ديگر است كه مي تواند و توانسته است به دفعات هر حركتي را به انحراف بكشاند. صرفنظر از عنوان نمودن انواع موجهاي حمله ور، بايد كه در مقاوم نمودن حركت، سعي اوليه بشود. چرا كه شناختن حمله ها گاه ناممكن است و تنها در صورت ثابت قدم بودن حركت است كه هر ترفندي بي نتيجه مي ماند. بهترين مانور براي مقاوم نمودن آن، در وهله اول شناخت كافي و دقيق از مقصد است و بالطبع هر مسيري كه فاصله از مقصد بگيرد كنار گذاشته مي شود. مقابله با انحراف به ذوق و درايت تك تك افراد حامل حركت، وابستگي كلي دارد و در حقيقت آسيب پذيرترين نكته از همين انحرافات شروع مي شود. گاه انحراف نه با ترفندهاي ظاهري بلكه با شيطنت هاي خوش ظاهر پايه ريزي مي شود. شعارهاي غيرممكن و وعده هاي بعيد، حيله هاي مكارانه در دشمن انگاري دوستان و ميش نمودن گرگان و بطور كل در هر لباس و هر ظاهري مي تواند در مسير حركت پيدا شود و همانطور كه ذكر گرديد شناخت مقصد، امكان انحراف را به صفر مي رساند.
انشعاب
انشعاب در معناي دودستگي در مقام مخالفت، مي تواند آفت باشد. شق دوم آن انشعابي است كه دودستگي است اما با زمينه هاي مشترك فكري بالاتر از هشتاد درصد. پس از انشعاب زماني آفت است كه مبارزه و مجادله و رقابتي ناسالم را به دنبال داشته باشد و هر يك از طرفين در كوبيدن ديگري تمام توان خود را صرف نمايد.
تعدد افكار و احزاب با انشعاب و مخالفت، تفاوت زيادي دارد و نبايد تحت نام تعدد افكار، به انشعاب هاي مخربانه ميدان مانور داده شود . شناختن چنين حركت هايي با شعارهاي آنان كاملا ميسور است و تنها اندكي دقت مي خواهد تا انديشهء پنهان چنين گروههايي آشكار شود.
ركود
ركود همان تن دادن به سكون است كه البته از آذربايجاني بعيد مي نمايد. اما دور نيست كه در سايه برخي مجادلات بي نتيجه و يا ميدان داريهاي ديكتاتور مآبانه و يا انحرافات واضح و ديگر دلايل ، حركت ره ركودي تن در دهد كه راه رفته را به صفر برساند. ركود اگر از سرخوردگي باشد، به يقين حركتي جديد خواهد آفريد اما اگر از يأس باشد ، بايد كه منتظر انگيزه اي ديگر ماند . حركت در دايره اي بسته و تكرار خيزش هاي بي نتيجه و كلا هدر دادن انرژي نيز حاصلي جز ركود ندارد هرچند كه در ظاهر امر حركتي در جريان است. سرسپردگي به مكاتب شكست خورده، بي آنكه در صدد ترميم علل شكست برآيند و اصرار در ادامه آن نيز همان ركود است منتهي با هياهوي تبليغاتي.
سازش
سازش را زماني مي توان آفت برشمرد كه اين سازش در مقام رويارويي با مفاهيم كلي مخالف حركت باشد . درصدهاي مشترك افكار و ديگر اشتراكات البته، مي تواند زمينه همكاري را با غير فراهم آورد اما در مقامي كه حتي يك درصد هم زمينه مشترك ديده نمي شود ، همكاري همان آفت سازش است. توجيه هاي غيراصولي برخي سازشكاران با طرفيني كه احتمال همكاري از آنان مي رود و يا جذب نيرو و معلومات است و دهها دليل توجيهي ديگر، نمي تواند بر عاقبت كار ، جدولي اميدوارنه ارائه دهد. چرا كه فرد متقابل به يقين انديشه هايي از آن خود و به سود خود كلا، دارد و در پي همان انديشه ها تن به سازش داده است و به محض وصول به خواسته هايش، از ميدان سازش نه تنها به در خواهد آمد بلكه در مقام روبرو و دشمني نيز برخواهد آمد.
مرزهاي سازش، همكاري، همياري، همفكري و .... بسيار ظريف و گاه ناپيدايند. دريافتن اين مرز، وظيفه اصولي هر فردي از اعضا حركت است.
چنبره
نمي دانم اين نام براي اين آفت تا چه حد مصداق دارد. «ماري كه خود را جمع نموده و به ظاهر كنار كشيده است اما تمام توان خود را تبديل به انرژي مي نمايد تا در فرصت مناسب حمله نموده و نيش زهرآگين خود را بر پيكر شكار بي خبر وارد سازد» مار چمبره زن سمبل از افراد و يا گروههايي است كه بي تفاوت و گاه كاملا دور، از حركت، ايستاده اند و در ظاهر هيچ نقشه اي براي آن ندارند. اما در باطن تمام توان خود را جمع مي نمايند كه در اولين فرصت براي «بهره وري كامل» از نتيجه آماده، حاضر شوند. در برابر چنين مار چمبره زني بايد عقابي تيزچشم بود. چرا كه اين مار، نه در ميان جمع، بلكه در فاصله اي دورتر و با ظاهري خونسرد و حتي در مقام موافق ، همه جوانب را تحت نظر دارد و با ظاهر بي تفاوت خويش امكان هر سوء ظني را از بين مي برد. شعارها، مواضع و حركات ضد و نقيض آنان، چه فردي و چه گروهي، مي تواند آنان را به حركت بشناساند.
به هر حال بعنوان يك اصل پذيرفته شده، آفت ، چه در مقام سكون و چه در مقام حركت، در كمين هر كسي مي تواند باشد . تنها در مقام حركت است كه از اثرات آن كاسته مي شود. بويژه حركتي آگاهانه كه تمامي جوانب و اطراف را زير نظر دارد. حركت ملي آذربايجان همانند درختي تنومند، ريشه و ساقه و شاخه هاي متعددي دارد. آفت هاي مختص هر عضو در كمين آنان زماني ابراز وجود مي نمايند كه ضعف مشاهده كنند . و ضعف حركت چيزي نيست جز از معلومات ناكافي. براي ميوه دادن، ميوه اي مفيد و مثمرثمر البته، بايد كه با آگاهي تمام قد كشيد و حضور يافت. و آگاهي كامل زماني حاصل مي شود كه به تمامي گفته ها گوش فرا دهيم و بهترين را برگزينيم.
posted by7:32 PM
Thursday, October 09, 2003
اوشاق نمايشي: يارديم چيل دوستلار
يازاني : زهره وفائي
اويونچولار:
1ـ آنا دووشان
2ـ بالا دووشان
3ـ كيرپي
4ـ داغ گئچي سي ( مارالي)
5ـ قافلان
************************************************************
«گؤركم بير ياشيل يئر و ديگر طرفده بير داغا بنزر اوجاليقدير. سؤزو راوي باشلايير، راوي تاماشاچيلار گؤزونه گؤرونمور ....»
راوي: گونلرين بير گونونده ـ گول كوتانين ديبينده
بير گؤزل دووشان خانيم ـ سسله دي:
آنا دووشان : گل آي جانيم!
اوغول بالام دور گئدك ـ داغ دؤشونو سئير ائدك
ايلك يازين خوش چاغىدير ـ اؤنده قافلان داغىدير
گزمه يه دور تله سه ك ـ يوباناماق نه يله سه ك
راوي : بالا دووشان سئوينجك ـ آتيلدي دوشدو قوش تك
بالا: گئدك آي آنا!
راوي: دئدي ـ يئر كوكوسون تئز يئدي
آنا بالا ال ، اله ـ اوز قويدولار گؤي چؤله
چيخديلار داغا ، داشا ـ داغي آلديلار باشا
چاتديلار ذيروه يه لاپ ـ دووشان باشلادي تاپ تاپ
آتيلماغا ، دوشماغا ـ اويناماغا، جوشماغا!
آنا هايلادي
آنا : آمان ! ـ آزجا اولسا دينج دايان !
ييخيلارسان آي اوشاق ـ قوي سلامت يئتيشك
قيچين بورخولار اوغول ـ اوغول دئمه بير نوغول!
راوي: آمما بالاجا دووشان ـ آناسىيله ووروشان
اصلاَ قولاق وئرميردي ـ سانكي آناني گؤرموردو
بالا دووشان بو حالدا ـ آناسي قاليب دالدا
قيريلدي بيردن بيره ـ آسقىسي دوشدو يئره!
دويمه سي قويدو قاچدي ـ داغي، دره ني آشدي
آغلاماغا باشلادي ـ دويمه م دئييب توشلادي
آناسي دئدي:
آنا: آي بالام ! آغلاما دويمه آللام!
آسقىني باغلارام من ـ آغلاسان آغلارام من!
راوي: آناسي بئيله ياشيندا ـ بيلميردي داغ باشيندا
دويمه هاردا ـ ساپ هاردا ؟!- ايينه هاردا؟ ساپ هاردا؟
............
راوي: بالا دووشان آغليردي ـ يامان آجي باغريردي
آناسي فيكره جوموب ـ نئيله سين دئيه توموب
.......
او حالدا بيرجه كيرپي ـ گليب مئيدانا گيردي
گوردو بير دووشان آنا ـ باغريندا بير كؤك بالا
ائهمال ائهمال دينديرير ـ اونو داغدان انديرير
دئدي:
كيرپي: آ دووشان خانيم ! ـ ندير كدر آي جانيم؟
بو بالا ندن آغلايير؟ ـ سنين اوره يين داغلايير!
راوي : آنا دئدي
آنا: قالميشام! ـ بونون آغرين آلميشام !
دويمه سي دوشدو گئتدي ـ داغ دره لرده ايتدي
ايندي نه ايينه نه ساپ ـ داغ باشيندا دويمه تاپ
راوي: كيرپي بير آز دولاندي ـ دويمه دئييب توولاندي
بيردن باغيردي:
كيرپي: آهان ! ـ علاجين تاپديم اينان !
داريخما دووشان ننه ـ گل سنه وئريم ايينه
چك تيكانيمدان بيرين ـ داماغيز اولسون شيرين
قالدي دويمه ، قالدي ساپ ـ بير آز دولان آختار تاپ!
راوي: ايينه ني آلدي آنا ـ ساغ اول دئدي تئز اونا
قالدي ايينه ساپ ايشي ـ دويمه ايشي آي كيشي!
.....
او حالدا بير سس گلدي- داغدان بير گئچي اندي
باخدي كي دووشان ننه ـ الينده بيرجه ايينه
دايانيبدير بير داشا ـ فيكره جوموب بير باشا
دئدي:
گئچي: نه دير آ دووشان! ـ منم سندن سوروشان
بو غم ، غوصصه ندندير؟ ـ باغرين زًدًن ـ زًدًن دير؟
دووشان دئدي:
آنا: بو ايينه ! ـ ساپييم يوخدور سن دئينه !
هاردان تاپيم من اونوـ ندير بو ايشين سونو؟
راوي: گئچي دئدي:
گئچي: اولاندير! ـ منيم توكوم كوتاندير !
ساپ يئرينه اونو قوي ـ آل تئليمدن بيرين سوي!
راوي:
آنا دووشان سئوينجك ـ توكدن بيرين چك ها چك
نهايت دارتيب آلدي ـ گئچىني يولا سالدي
الينده بير ايينه ساپ ـ گل ايندي بير دويمه تاپ!
آنا هئله چاره سيز ـ بالا باغيرير تئز !تئز!
دويمه سيز آسقي اولماز ـ داغدا دا دويمه اولماز
هله بالا باغيرير ـ دويمه سيني چاغيرير.
بيردن داغلار تيتره دي ـ آنا دئدي بو ندير؟
داغي داشي سس آلدي ـ هامى حئيرتده قالدي
ندير گؤره سن بو سس؟ ـ جه نه وردير يوخسا كس؟
....
قورخا قورخا دووشانلار ـ داش ديبينده قالانلار
گؤردولر آني حالدا ـ تاپ تاپ گليري دالدا
بير آغير آياق سسي ـ يامان اودلو نفسي
گؤروندو قافلان گؤزه ـ هئيكلي چيخدي دوزه
آنا بالا تيتره ييردي ـ ديشي ديشينه دييردي
آستاجا آنا دئيه ر:
آنا: بو يقين بيزي يئيه ر!
اوغول بالا تئز گيزلن! ـ چيخماسين سسين گيزلن!
يوخسا گؤررسه بيزي ـ آلارسا دووشان ايزي
بودار هم سني ، مني ـ زوردا يوخدور هئچ كمي
گؤرونمه هئچ گؤزونه ـ باخما اونون اوزونه
ييرتيجي ديشلري وار ـ دهشتلي ايشلري وار
....
راوي: قافلان ايره لي گلدي ـ دووشاني بير اييله دي
توولادي بوي ، باشيني ـ اويناتدي گؤز قاشيني
دئدي:
قافلان: چيخين بو داشدان ـ قورخمايين من يولداشدان
ايندىجه بير قوچ يئديم ـ تانرىيا شوكور دئديم
آج اولماسام يئمه رم ـ بيليين! يالان دئمه رم!
سن ده سؤيله هم الان ـ ندن آغلايير بالان؟
راوي: آنا دووشان آستاجا ـ آچدي گؤزدن بير باجا
قورخا قورخا سؤيله دي ـ قافلان حقّا دينله دي
دئدي:
آنا: آي قافلان قارداش ـ دووشانلار ايله يولداش
منيم بو بالا اوغلوم ـ اوغول دئمه ، دئ نوغولوم
دويمه سيني ايتيردي ـ مني تنگه گئتيردي
ايندي بير ايينه م واردير ـ بير ساپ اونا سواردير
آمما دويمه سي يوخدور ـ تيكمه يه موشگول چوخدور
راوي: قافلان گولدو اوجادان ـ قوشلار اوچدو باجادان
دئدي:
قافلان: دويمه نه بوىدا؟ ـ بالا، بؤيوك يول يول دا
اولسا ايه ر ايينه يه ـ گؤتور خاليم دويمه يه
دووشان بالا سئوينسين ـ اوره يي شاد دؤيونسون
راوي:
دووشان باخدي پلنگه ـ چيخماق اولماز كي جنگه
دئدي:
آنا: اولار! وئر قارداش ! ـ دويمه ني وئر تئزجه قاش
بالام قورخورو سندن ـ بئله گوبود بدندن !
راوي: دويمه ني آلدي آنا ـ ايينه ني تاخدي اونا
قافلانا دئدي:
آنا: ساغ اول! ـ گؤررسم سني بو يول
يئر كؤكو وئررم سنه ـ يارديم ائيله دين منه!
راوي: قافلان دئدي:
قافلان: گؤر ايشين ! ـ اوزاتما بئله ديشين
من يئر كؤكو يئمه رم ـ اونا يئمك دئمه رم
من يئيه رم اوو ، قوزو ـ اولسا ياغي يا دوزو
راوي: دئييب باش آلدي داغا ـ باخاركن سولا ساغا
دووشان ننه ايله شدي ـ تيكمه يه چوخ اللشدي
گئچي وئرن تئل ساپي ـ گئچيرتدي قاپي قاپي
پلنگين قارا خالين- تيكدي او قئييم قالين
آسقي يئريني آلدي ـ بالانين كئفي سازالدي
يول آلديلار گلمه يه ـ داغدان بري انمه يه
هر ايكىسي كئفي چاغ ـ سؤيله ييرلر ماهني ، لاغ
دانيشيرلار گولورلر ـ يامان كئفي سورورلر
آنا دووشان آستاجا ـ ايسته دي بير سؤز آچا
دئدي اوغلونا سؤزلرـ ائشيتمه يينه ديه ر
آنا: آي منيم اوغول بالام! ـ هر گون قاداني آلام
حيات بئيله دير ، بئله ـ چاليش توخونما ائله
توتسان بيرينين الين ـ توتارلار الين يقين
يارديم ائتسن بيرينه ـ اوشاق ، جاوان ، پيرينه
ياددان چيخماز هئچ زامان ـ حقيقتدير بونو آن!
وئرمه سه ائل اَل اله ـ اينانما خوشلوق گله
اليندن گلير هر نه ـ عارسيز يئتير يئرينه
دوستون مين اولسا آزدير ـ چوخ اولسا كئفين سازدير
posted by8:38 PM
Tuesday, October 07, 2003
سواد آموزي ، الزاماً فارسي آموزي نيست!
زهره وفائي
اخبار، عليرغم دقتي كه در خصوص پخش آن مي رود ، گوياي حقايق و واقعيت هاي تلخي است كه هر ثانيه در اطراف ما مشغول زاد و ولد هستند ، بي آنكه نگراني و واهمه اي در ما بيافريند! خبر افزايش آمار پرونده هايي كه در مراجع قضايي همه روزه بسته مي شوند و خبر دهشت بار از صاحبان اين پرونده ها كه اغلب جوانان ١٦ الي ٢٥ ساله هستند ، اصولاً بايد هر شنونده اي را تكان دهد و چنان باشد كه هر شخصي به نسبت توانايي هاي خود در صدد علت يابي و متعاقباً كاهش اين آمار فجيع باشد .
اما به عينه مي بينيم كه چندان قدم مفيدي در اين خصوص برداشته نمي شود و هر چه هست با توجه به جواب صفر درصدي آن ، چيزي جز شعار و عوام فريبي نيست .
در كنار اين اخبار تأسف بار ، خبر ديگر همانند نمكي بر زخم علاج ناپذيرمان ، شنيده مي شود و آن كاهش ساليانه دانش آموزان روستايي آذربايجان از ١٤٠٠٠ الي رقم ٢٠٠٠٠ نفر است !
گويندگان خبر با سهل انگاري موضوع ، بلافاصله آن را با عوامل اقتصادي و مؤدبانه البته، زاده از كوته فكري اولياء اين دانش آموزان عنوان مي كند . به هر حال حتي اگر اين دو سبب واقعي باشند ، حل و رفع آن چندان نبايد از سوي مسئولان مشكل باشد . اما خود مي دانند كه سبب و علت واقعي امر چيزي سواي اين دو امر است .
كودكان شهر نشين، آنجا كه دسترسي به تلويزيون دارند ، تا حدي توان توافق با دنيايي ديگر كه در آن به زباني ديگر، غير از زبان مادري ، سخن مي رود ، را در خود پرورش مي دهند .
اما كودكان روستايي دقيقاً و مستقيماً در سايه فرهنگ خودي رشد مي يابند و تصوري حتي ، به غير از آنچه كه در محيط خود مي بينند، ندارند .
آنها عليرغم روستايي بودن ، صحيح ترين شيوه زندگي طبيعي را دارند .سلامت فكري و ابتكار اين كودكان بسيار بالاتر از كودكاني است كه حتي در آستانه بيست سالگي نمي دانند به كدام دنيا تعلق دارند !!
البته اين سلامتي و ابتكار تا روزي دوام دارد كه پاي به مدارس روستا نگذاشته اند ، چرا كه با ديدن معلمي كه به زياني نا آشنا و غريب سخن مي گويد و روبرو شدن با كتاب هايي كه بسيار با زندگي آنها فاصله دارد و بسيار نا مأنوس است ، نخستين حسي كه به آنها دست مي دهد به يقين حس حقارت و دور افتادگي از دنيايي است كه واقعاً به آن تعلق دارند .
كودكان در ذهن كوچك خويش با اين دو گانگي آشكار كلنجار مي روند و مي روند و مي روند و ...
نهايتاً زماني كه توان اظهار نظر و عقيده مي يابند ، فرار از اين آموزش را برقرار ترجيح مي دهند ، حال اگر اين زمان يك سال ، دوسال و ... يا ده سال ديگر باشد .
برنامه ريزان نظام آموزشي اگر واقعاً قصد آموزش را دارند (!!) به يقين بايد اين را هم بدانند كه سواد آموزي الزاماً فارسي آموزي نيست .
دنيا مملو از سواد داران و دانشمنداني است كه حتي يك كلمه هم فارسي نمي دانند ! انتشار آمار بيسوادان منطقه، كه هميشه رقم اول را در ميان ديگر استان ها دارد (!) نه تنها نشان از بيسوادي افراد اين منطقه نيست ، بلكه حاكي از اعتقاد قطعي آنان است به خاكي كه در آن زاده شده اند و به فرهنگي كه از آن درس زندگي گرفته اند .
در اين ميان و در كنار اين فشارهاي گيج كننده آموزشي ، فشارهاي اقتصادي بر اين روستائيان نيز ،در قبال اين اعتقاد قطعي ، بي وقفه ادامه دارد و زماني كه آنان مجبورند براي رهايي از اين فشار ها ، خود را به شهرهاي نزديك برسانند، تضاد عميقي را كه در ذهن خود داشتند ، اينجا به عينه مي بينند.
تغيير سريع نوع پوشش و لباس از سوي اين مهاجران حاكي از آرزوي آنان در زدودن سالياني كه در روستا بودند و تمامي بدبختي خود را از آن مي پندارند .
خريد وسايل صوتي و تصويري با اولويتي بسيار بالا ، در ميان اينان حكايت همان د و گانگي است .
نهايتاً افزودن بر آمار پرونده هاي خلاف كاران در مراجع قضايي،ثمره ندانم كاري برنامه ريزان آموزشي ماست كه با اصراري بي وقفه در ادامه كار خويش، اين تصور را در اذهان بوجود مي آورند كه واقعاً مقصد آنان آموزش نيست بلكه بي هويت ساختن ميليون ها روستايي و آواره نمودن آنان در شهرهاي بزرگ است.
واقعاً چه كسي جوابگوي يك نسل سرخورده خواهد بود و آيا همين برنامه ريزان ، مي توانند در برابر اين خيل »خلاف كار « شب را آسوده سر بر بالين بگذارند؟!
زهره وفائي
posted by8:00 AM
