Sunday, July 25, 2004
نه دن آذربايجان يئرلرينده قالا چوخ ساييدا گورونور ؟
آذربايجان دئييله ن يئرلر بوگونگو آدلانان يئرلردن سواي باشقا سرحدلر اولاراق " بو عنواني آراشديرماق ايچون باشقا يئرلردن ده فايدالانماغا مجبور گورونوروك .دئمه ك تاريخ و جغرافيا باخيمين بوعنوانا آلمالييق .
قالانين چوخلوغو آذربايجان يئرلرينده هئچ نه دقيق آمار و بيلديري دن آسيلي اولماياراق هر بير آذربايجانلي نين گوزو اونونده يقين بير نئچه قالا دايانيب دير . هر شهرده و هر كندده بير نئچه قالا هئله ده وار آياق اوسته اولاركن اونلارين سايي تاسف له بو گونه دك بير بللي حدده اوزه چيخماميش دير . ايه ر بير پارا بو قالالار هئله آياق داديلار بير پاراسيندان تكجه بير – ايكي اوچموش حاصار و يا داها تاسف لي بير پوشته داش – كرپيچ قاليب دير ! تاريخ يازيلان يئرلرده خصوص كيتاب و يازي سندلر اولمايان عصيرلرده همين داش – كرپيچ لر بير ائل و بير خالقين تاريخينين بيلديره ن ماتريال لار سانيلير . بوگون آرخالوژي علمي بير بئله دقت و سورعت له ايره لي گئديرسه نه دني همين اونم دن آسيلي دير .ائيله سه ( قالالار آذربايجانين تاريخي ديلر ) سوزونه اوره ك دن اينانمالييق . بو قالالار اوچ باخيمدان سئرانمالي و اوخونمالي ديلار : بينا و اونون تيكينتي سويه سي .—بينانين قورولان و چاليشان عصري و يا خود عصيرلري – بينادان فايدالانان كس لر و يا ائل لر .
1- بينالارين تيكينتي سويه سي – اونون نه ايچون قورولماسي فاكتيني آيدين جا بيلديرير . مختصرجه بو قالالار : دوشمان لاردان آمان تاپماق ايچون گيزلي يئرلر – دوشمان لارلا محاربه و دويوش يئرلر – شهرلرويا كندلردن حمايه ايچون قورولان يئرلر – حربي قوه لري بسله يه ن قالالار-يئمه ك و ايل زوماري ساخلايان قالالار – محاربه لرده عائله و عادي شخص لر ايجون امن يئرلر – خان لار .سولطان لار . حاكيم لر و پادشاه لار سرحدديني قورويان قالالار – بير پارا نومايش ايچون تيكيله ن قالالار – دايمي يوروش لر قاباغيني آلماق ايچون تبكبله ن قالالار و...سايره فاكت لار . ديگر طرف دن بو قالالارين تيكينتي سويه سي اوندا چاليشان كس لرين عصريني آيدين لادير . مثال : بو حربي چي لر اوخ و ياي لا و يا توفنگ و توپ لا و يا باشقا حربي آلت لرله دويوشه حاضيرلانميشلا ر بيلينيرسه . اونون عصيري ده بو اوزدن بللي اولور . ها بئله قالالارين تيكينتي سينده ايشله نه ن بينا ماتريال لاري و ها بئله بينانين تيكينتي سويه سي اونون نه ايچون فايدالانماسي و هانسي عصيرين بيناسي دير ياخشي جا بيلديرير . دئمه ك گوزه گله ن بير پوشته داش – كرپيچ دن يوزلر صحيفه دوزگون تاريخ يازماق اولار ..
ايكينجي فاكت بينالارين هانسي عصيرده قورولماسي و اونون داوامي نئچه ديگر عصيرده و هانسي ايل لرده و نه ساياق فايدالانيب دير فاكتي دير . بونو قالالاردان دوشونمه ك اونجه بيرينجي فاكتي دقبق جه آراشديراندان سونرا ال وئريش لي دير . دئمه ك اونجه بو فاكتي بيلمه لييك كي مثال : ساروج دان و چئيي كرپيچ دن بر پا اولان قالالار تكجه آذربايجانا عايد و سنه 200 ميلاددان اونجه دن بري قورولان قالالاردير . سونرا ايسه هر هارادا بو قرار قالالار گورولورسه . دئمه ك 200 ميلاددان اونجه دن بري تاريخي اوخويوب آراشديرمالييق . ها بئله بير پارا يئني ليك لر و دئيشيك لر بو قالالاردا آيدين جا بللي اولار و همين دئيشيك ليك لر كيم لر و هانسي سنه لرده اولوب دور يئنه همين فاكت اوزوندن بيلينه ر .
اوچونجو فاكت او قالالاردان و بينالاردان فايدالانان كس لر ديلر . بو فاكتا ال تاپماق لا دئمه ك آذربايجانين تاريخي چوخ تكميل حال دا الده ائديله بيلير . اونا گوره ده اصيل عنواني بيلمه لييك ( نه دن آذربايجان يئرلرينده قالالار چوخ سايي دا گورونور ؟ ) .آذربايجانين اوزه ل هاوا دورومو . اوندا ياشايان خالقي بير پارا ايش لره و سوزلره دقت لي اولماق لارينا سبب اولوب دور . بيري سه ايل يئمه يي و زوماري دئمه ك دير . اونا گوره ده بير پارا قالالار اونجه همين زومارلاري ييغماق ايچون بر پا اولوب لار ( بو گونكو سيلو و سردخانالار كيمي ) . بير ائل و بير طابفانين ديريليي همين زوماردان آسيلي اولاراق بو آنبارلاري گودمه ك و اوندان موغايات ائتمه ك همين ائللره بير بورج كيمي وارميش . ائيله سه او گونكو دوشمان لاردا همين زومارا ال تاپماق ايچون محاربه يه گلميش لر . بئله حال دا يئرلي ائل لر زومارخانالاردا بير پارا دايمي گودوك چو و عسگر لازم لي گورموش لر .
آذربايجان كند و شهرلري گوزه ل توپراغي و هاواسي و خالقينين غيرتي آلتيندا دايما نعمت لرله دولو و هر طاماح كارين آغزيني سولادان وارميش . اونا گوره ده هر قونشو خالق – ائل – سولطان – حاكيم ...و سايره لر آزجا زورلانماق همي بو اولكه يه يوروش ائديب و اوزونه پاي آپارماغي بير آرزي كيمي بسله ييرميش لر . زوماردان باشقا و بلكه داها اوستون آنا تورپاغينا و آتا اوجاغينا آرتيق ماراغ و غيرتي اولان آذربايجانلي ساده جه بو يوروش لره بويون اولماييب و تكرار محاربه لره آليشميش دير . بئله تكرارلي محاربه لر دايمي و داواملي قالالار طلب ائديرميش . دئمه ك ( آذربايجانلي تاريخ بويو باسقين لارا معروض قالمبش دير ) و ديگر طرف دن ( آذربايجانلي هئچ زامان محاربه يه ايلك آتديمي آتماميش دير ) . بلكه دايما طاماح كار و زوربا دوشمان لار قارشيسيندا دويوشمه يه مجبور قالميشدي . قالالار آذربايجانين تاريخي اولاراق اوخونمالي و بسلنمه لي ديلر!
قالالاردان علاوه " پيرلر بيناسي – اوجاق لار بيناسي و باشقا زيارتگاه لار بير خالقين مقدس ايناملاري سانيلاركن بسلنمه لي و هابئله آراشديرمالي ديلار . ائيله سه آذربايجانلي ايچون مقدس يئر نه دير ؟ بونو اونلارين آنديندان باشا دوشمه ك اولور . آنا سودو – آتا چوره يي – آتا مزاري – يئدييم چوره ك – دادديقيم دوز – حق سلام – كسدييميز چوره ك – اولو تانري – يئري گويو يارادان حاققي – بالا جاني – يئدييميز بركت حاققي و... بو ساياق آندلار اونلارين اينامين داها آيدين گوسترير . بير ناغيل – بير حادثه – بير اينام و بير كرچك دن دوغولان بو بينالاردا قالالار كيمي ائلين تاريخي سانيلير . بو عنوانا داوام " سيزين ياشاديقيز يئرده نئچه قالا – پير – اوجاق – امامزادا ... واردير ؟ اونلاري بيلين و باشقا ماراقلي لارا بيلديرين .
زهره وفايي – تبريز
posted by7:48 PM
Tuesday, July 20, 2004
بسمه تعالي
خدمت نمايندگان محترم استان هاي آذربايجان شرقـــــي – آذربايجان غربي – اردبيل – زنجان – همدان در مجلس محترم شوراي اسلامي ، خواهران و برادران ارجمند :
با عرض سلام و با آرزوي توفيق خدمتگزاري آن عزيزان به ملت آزاده و مسلمان ايران ، معروض ميدارد : همچــنانكه مستحضر ميباشيد منطقه نمايندگي آن منتخبان مـــحترم ( منطقه شمالغرب كشور ) با دارا بودن يك چهارم از خــاك كشور از سويي و با دارا بودن دومين تراكـــم جمعيتي كشور از سوي ديگر ( بعد از استانهاي مركزي ) در واقع از جهت وســعت و نــفوس شامل ارقــام بالا و قابل ملاحظه اي است كه عنايت به اين ارقــــام ميتواند موجب دلگرمي هر نماينده اي را فراهم آورد . اين منطقه وسيع و نفوس فراوان و البته پراكنده ، اگر سر ايران ناميده ميشود بي شك مبالغه اي در كار نيست و اين واقعيت امر است . چرا كه در كنار امتيازات فــــراواني كه اين بخش از خاك كشور مالك آن است ، امتيازي والاتر و قابل تامل تــر را نيز داراست و آن «تاريخ كهن» اين منطقه است . تامل بيش را نيز از ا ين جهت سزاوار است كه مردمان ايـــــن منطقه همواره تاريخ ساز بوده اند و در اين سازندگي همواره ملل هم كيش و هم راي را مـد نظر قـــــــرار داده و در حقيقت نه تنها براي خويش بلكه براي انسانهاي بسياري تـاريـخ ساز و مثمر ثـمر بـوده اند . فـداكاري هــا و از جـــان گذشتگي هاي مــردمان اين خطه در استوار نگاه داشتن بنيان مستـقل حـــــكومتي كشور بر هيچ كس پوشيده نيست و نيازي نيز بــه تكرار و يادآوري مجدد آنــها مشاهده نميشود . چــرا كــــه آذربايجاني هيچگاه در قيد شهرت ومعامله نبوده است وخدمت به خلق خدا را درهر برهه و در هر مقطع همانند يك وظيفه انساني پي گير بوده است. معهذا بهادادن به ملتي چنين صديق و فداكار راه رابراي صداقت هاوفداكاريهاي آتي هموارنموده وبالطبع موجب دلگرمي بسياري خواهد بود .
همچنانكه نمايندگان محترم مجلس هفـــتم شوراي اسلامي مستحضر ميباسند در تقويم رسمي كشور روزهايي به جهت گراميداشت افرادي منظور گرديده است.اين افراد هر يك به جـــهتي مــورد احــترام مردم و مسئولان قرار دارند و انتخاب چنين روزهايي به حق شايسته انسانهايي است كه در حيات خويش موجب تحولات فكري و موجد اعمالي بوده اند كه آثار آن چه از بعد تاريخي و چه در بعد جغرافيايي زمــان و مــكان هاي طولاني و وسيعي را پيموده است وگاه پس ازگذشت سالها وقرنها ارزش حقيقي خويش رابيش ازبيش نمايان ساخته است . ( 25 فروردين – روز گـــراميداشت عــطار نيــشابوري ، 25 ارديبهشت – روز گراميداشت فــــردوسي ، 20 مهر ماه روز گراميداشت حافظ ، 13 شهريور روزگراميداشت ابو ريحان بيروني ، 20 ارديبهشت روز گراميداشت عمر خيام.......).
با عرض تاسف در ميان اين روزهاي رسمـــي و مناسبت هاي تعيين شده ، آنچه كه بتواند موجب سرافرازي سر ايران را فراهم نمايد مشاهده نمــي گردد و اين نقصان در حالي صورت مـــي يابد كه منطقه شمالغرب كشور و بويژه كل آذربايجان بـا توجه به مــركــز ثقليت آن در خصوص تاريخ سياســي – فـرهنگــي – ادبــي – اجـتماعــي – ديـني – عرفاني – هنري و... شايسته مـي نمايد كه هـر روز از سال را بـه بـزرگــــي از بزرگان خويش اختصاص داده و با بهره گيري از راه آن عالمان و بــزرگان در ادامـــه راه پــر ثــمر خويش باشد . ا لبته در اينكه انتخاب چنين افرادي و اولويت دادن به آنـــها ، كار چندان ساده اي نيست ، ترديدي نيز وجود ندارد . اما بـا مـراجعه بـه آراء عـموم و خـواسته قاطبه اهالــي مناطق نمايندگي آن عزيزان ، ميتوان به راههايي سهل تر و ممكن تر دست يا فت .
با بذل تـوجه بـه عرايض فوق ، تقاضا ميشود نسبت به اعلام روز «10 تير» ماه بعنوان روز بزرگداشت « بابك » ، قهرمان آزاده و آزاديخواه آذربايجان از طـريق آن مجلس محترم و از طرق قــانــوني امـــر ، عنايت و موجبات امتنان ميليونها آذربايجاني علاقمند به تاريخ و بزرگان تاريخ سازشان را فراهم آوريد . چراكه بـابـك با قيام و نبرد بــــي امان خويش نـه تنها براي آذربايجانيان بلكه بـراي ايرانيان و براي تمامــــي ملل تحت فريب و استعمار خلفاي جابر عباســـي نويد آزادي داد و نقاب تزوير از چهره «خلافت» در مقابله با «ولايت» را بر داشت و صورت واقعي آنان را به ملل تحت ستم عصر خويش نماياند .
اگر امروز پس از گذشت دوازده قرن هنوز هم آذربايجانيها نام فرزند خود را « بابك » مـــي گذارند و رزمگاه آن قهرمان والا را مقدس مــــــي شمارند ، بي شك نشان از ارادت و علاقه قلبـــــي آنان به اين قهرمان تاريخ ساز است . و اين علاقه بي شائبه براي انتخاب چنين روزي خود بهترين توجيه ميتواند باشد .
در خاتمه اميدواري خويش را ا ز اجابت اين تقاضا ابراز ميدارم .
مدير مسئول انتشارات زينب تبريز – زهره وفايي
posted by4:45 AM
Wednesday, July 14, 2004
گوزگو
دستارخان آچماغا هئچ كؤنول وئرميردي . تك باشينا يئمه ك يئمه يين داها دستارخانا نه يي گره كير ؟ هر نه يي بير بالا مجمعىيه ييغيب ؛ مطبخين آستاناسيندا اولان رنگ سيز – روف سوز پالازلارين اوستونده ايله شيب ؛ يئمه يه باشلادي . بوگون يورغون ايدي . آناسي و آتاسي و ديگر اؤلولر اوچون بير يئككه تاوا قده ري تره ك چالميشدي و اونو قاپى – قاپى قونشولارا پايلاميشدي . بوگون داها قاپىلاردا دايانماييب ( ايشيم چوخدور ) دئييب ؛ هامىدان تئزجه آيريلميشدي . بو سؤزو ديله گتيرنده اؤزونو بير عاييله لي آنا تصور ائديردي . نه اولاردي بو دا باشقا قادينلار كيمي ديله گليب و (اوشاقلاريم ايندي سه مكتبدن گلرلر) و يا (ايندي منيم كيشيم گلر .. دوروم گئديم ائوه ..) و يا (كيشي خسته دير ..ائوده ياتيب دير .. گئتمه لىيه م ..) و بو ساياق سؤزلر دانيشايدي !
آمما آتميش ايل تامامدير تك باشينا ياشايير . آنانين سون بئشييي اولان « منور » دونيايا گلنده آتاسي آتميشدان چوخ ياشي وار ايدي . آناسي دا بير ائيله گنج ياشلي دئييلدي . منوره خالا دئيه ن ماشاالله » منوردن اون دؤرت ياش بؤيوك ايدي . دئمه ك آناسي گلين – كوره كن قاباغيندا ؛ سون نفسلرينده ؛ منوري دوغموشدو تا قايين خاتينلاري (سن قوجالميسان) دئمه سينلر !
منور اوچ ياشيندا آتاسيني ايتيردي و آناسىيله همين بو ائوده بير كده رلي ياشاييشا باشلادي . ائوين چوخ حصه سينه قارداشلار صاحاب چيخيب ؛ گئچميشده تويوق حيه طي آدلانان دؤرت بوجاغي بو آنا – بالايا ائو سازلاميشلار . قيزلار – گلينلر ائوده هر نه ياراشيقلي و ده يرلي اثاث وار ايدي بير به بير آپاريب ؛ منوره قالان بير ايكي پالاز – سينيق يخده نلر – جرجنك كورسولر – و بو ساياق تاختا – تاباق ايدي . منورسه باجي و قارداش اوشاقلارىيله اويناماقدان باش آچميردي . بير گون همين بو اويناماق حاليندا ؛ آناسىيله قونشولاري قره قمرين دانيشيقلارينى ائشيتدي : ( بو قيزين فيكري مني آياقدان ساليري ! بونو دا اره وئرسه م باشيمي يئره دينج قويوب ؛ ياتارام !
آمما آنا آرزوسينا چاتمادي . منور دوققوز ياشيندايكن آناسي ده اؤلدو . قارداشلار اونا صاحاب اولماسينلار دئيه ؛ تويوق حيه طينى اونون آدينا ساليب ؛ اورادا قالماغينى تكليف ائتديلر . دوققوز ياشلي قيز اوشاغي تك باشينا نه ساياق قالا بيلر ؟ كندده ياشايان قوجا و دوشگون بير بي بىلري وار ايدي . اونو شهره گتيريب ؛ منوره قولاق يولداشي قويدولار . بي بي دايما خسته و ناساز ايدي . منور سحردن آخشاما كيمي اونا چارتوخوم يا دوه پىيي سازلاياردي . قره قمر قونشولارين حكيمي ده حسابلانيردي . بير بي بي اوچون درمان گتيرميشدي . اوزونو منوره توتوب دئدي : آي قيز اون اوچ ياشين وار ها .. بو ايل اره گئتمه سن ؛ عؤمره – بيته ائوده قالاجاقسان ! منور سه چكينه – چكينه سوروشموشدو : دلال طيبه يه دئسه م نه اولور ؟ قره قمر ( يوخ قيز ! عاييبدير ! قيز دلال قاپىسينا گئتمز ! سنين علاجين منده دير . سن بير آزجا پول وئر من سنه ياخشىجا بير دوعا يازديريم !
بئله ليكله منور فالچيلارا دايمي بير مشتري اولدو بيردن – ايكيدن پول ييغيب دوعا يازديريردي . آمما هر دوعا بير باهاناايله باطيل اولوردو . منور ؛ بي بىني – قره قمري – ايكي قارداشيني – سايىسيز ائل – طايفاني قويولادي آمما اؤزو نه اؤلدو و نه اره گئتدي . قره قمرين قيزىيله برابر ائولره تورشو قويدو – عراق چكدي – يون چيرپدي – يورغان توتدو – قند سينديردي – مربا پيشيردي و اؤزونو ياشاييشلا برابر سورودو ... سورودو ... سورودو ....
بوگون آتميش ؛ بلكه ده چوخ ياشي واردير . يئنه دوعا يازديرير . بو دؤنه دوعالاري آمما ساغلام قالسين ؛ يورغان دؤشه يه دوشمه سين ؛ اللره باخماسين دوعالارىدير .
قاب – قاشيغي مطبخه آپاردي . هميشه كي قرار دؤشكجه ني آلتينا ساليب ؛ قابلاري يوماغا باشلادي . باغچانين تورپاغيندان بير پارچايا ووروب ؛ ميس تاواني سيلدي .. سيلدي ... سيلدي . بير گوزگو كيمي پاريلداتدي . سويا توتوب ؛ گؤزونون قارشيسيندا ساخلاييب ؛ ديل – دوداق آراسيندا ( عئيني گوزگو كيمي اولدو) دئدي . شكيلي ايري – بويرو تاوانين تكينده گؤرونوردو . ديشلري تؤكولوب – ساچلاري آغاريب – آنلي قيريش قيريش – چارقادي پينتي باشيندا سوزولوردو . ديشلري اينجي اولان زامان بيريسي اونلارا اوخشاماييبدير . تئللري قارا اولان زامان بيريسي اونلاري سيغاماييب دير . گئيدييى پالتارلارا بيريسي ( گؤزه لدير سنه ياراشير ) دئمه ييبدير . تكجه خيطاب اولدوغو سؤز (اللرين آغريماسين منور) دير . اللرينه بير ده باخدي . حنالي ديرناقلاري ؛ دويچ لي بارماقلاري ؛ تويوق آياغينا بنزه ر كيمي قارشيسيندا دايانميشدي . باشيني بير قيزيشما آلدي . اللرينى تويوق كيمي باغچا تورپاغيندا ائشه له دي . غئيظ ايله تاواني همين تورپاغا باسدي . ...نه دن تاواني پاريلداتدي؟
گوزگوسوزده قوجالماغين ؛ ثمرسيز قوجالماغين ؛ انيردي . يئنه تك باشينا ياتاجاق ؛ تك باشينا دوراجاق ؛ يئيه جك ؛ ايچه جك ؛ پالتار يوياجاق بونسوز كي بير اوشاق يا اركك پالتاري اونلارين ايچينده اولسون . يئنه دستارخاني آچاجاق بونسوز كي بير باشقا ال بو دستارخانا دولانسين . يئنه ناماز قيلاجاق بونسوز كي بيري (قبول اولسون) دئيه ؛ ...ياشاييشي باشدان – باشا مومو ننه نين ناغيلىدير ! دوغرودان بو ناغيلي كيمدن ائشيتميشدي ؟ آمما مومو ننه نين گليني اريني گؤزله ييردي . باغريندا بسله ين ائولاديني گؤزله ييردي . من كيمي گؤزله ييره م؟ مومو ننه نين گليني اؤزو ايسته دييى تاجير اوغلانلا قوشولوب – قاچدي ؛ دوغرودان من نه دن قاچماديم ؟
بو فيكير اونو سورعتله گئچميشه آپاردي . ..(كيم ايله قاچايديم ؟) اؤز – اؤزوندن سوروشدو . (آخي كيم ايله قاچايديم ؟) ... بيردن بيره باشيني بير قيزيشما آلدي .. گولمه يي گلدي ... (آخي كيم وارايدي قاچماغا ؟) ...اوجادان گولدو .. بير ده گولدو .. داها اوجادان ..
(يازيق منور ! باشينا هاوا گليب دير !) .. قونشولار دئديلر .
posted by3:30 AM
Tuesday, July 13, 2004
قاراكليسا، اوغورلو قارا!
آذربايجان سياسي يا خود كولتوره ل سرحدلري آراسيندا دؤنه دؤنه «قارا» سؤزلويونه راستلاشماق اولور. آنجاق بو «قارا» او دئديييمز «قره» ايله فرقلي اولاراق، تورك ديلينده «اولو» - «ايلاهي» - «اوستون» - «دَيرلي» - «گئنيش» - «بؤيوك» - و بو قرار معنالاردا گئدير. بلكه ده او اوزدن آذربايجان خالقي هر نه يين اوستونلويون گؤسترمك ايسته ينده «قارا» سؤزلويون اؤنجه ده قئيد ائديرلر.
آدليم و تانيديغيميز «قارا»لاردان بيريسي «قاراباغ» دير. بو آباد و گئنيش آذربايجان ايالتي سنه لر بلكه عصيرلر بويو آذربايجانين تاريخينده دانيلماز و آييريلماز بير حيصصه اولاراق يئري وارديـر. بو ايالتده جننت ميثالي باغلار مئشه ليكلر – چايلار – بولاقلار – دنيزجيكلر– كؤهوللر و ديگر طرفدن آذربايجان تاريخينه عاييد بينالار – قالالار – اوجاقلار و آتا بابا مزارليقلاري وارديـر. آنجاق بو اؤزه لليكلر و گؤزه لليكلره باخماياراق قاراباغ ، قــره يازىيا توش گليبدير . تاريخ بويو زياده طلب قونشولار – ائللر و قوروپلار ساريسيندان هوجوما معروض قاليبدير و نهايت بوگون ايكي يول آراسيندا چتين گونلر گئچيردير .
ديگر آدليم «قارا»لاردان بيريسي ده «قاراداغ»دير. نهنگ داغلار يوردو اولان قاراداغ، گؤزه لليكده قاراباغدان هئچ نه آز د ئييل. آذربايجانين بو ميثالسيز ايالتينده بلكه يئر اوزونده اولان هر گولدن – چيچكدن – مئيوه دن – آغاجدان – قوشدان – جنه وردن بيتگيدن ...هـر نه نئعمتلردن بير تيكه واردير. و بلكه ده باشقا يئرلرده موطلق تاپيلمايان سؤزلر، بـورادا اؤزه ل حا لدا گؤرونور. طبيعتدن باشقا قارداغ، آذربايجانين تاريخينده گئنيش بير ماهييته ماليكدير. ان آزي يوزلر قالا بو ايالتده اونون داييما چيرپينانان ياشاييشينا شاهيددير. آدليم اينسانلار و گؤركملي بينالارو سايا گلمز اثرلر بو ايالتين دوغروسو «قارا» اولدوغونو بيلديرير.
آمما تاسسوفلر اولسون بو قارا ايالت ده قره يازىيلا توشدور. يوز ايلدن بري فارس شووئنيزمينه اَييلمه ين قاراداغلي، هر تهرلي تضييقلره معروض قاليب و بو گون الي خمير قارني آج، عؤمور سوره ن قاراداغلي يئنه ده آجيقلار و كينه لردن ياخاسيني قورتارا بيلمه ييبدير. تير آ ييندا برپا اولان (رزمي مانور) قاراداغين گـــؤز ببه يي اولان بـابـك قالاسيندا، و اونون قوناقلاريني و زيا رتچيلريني عقله سيغينماز حالدا باسقينلاماق، حقيقتده قاراداغ تاريخينده يازيلان قره گونلردن بيري اولدو. بئله قره گونو ياراتماقدا قاراداغلي تقصيرسيز اولارا ق، چاره سيز ده گؤروندو. بلكه قاراباغي ايكي جان آواراسي قويان اللر، قاراداغدا بو پروسه ني بير داها تكرارلاماغا جان آتيرلار. آمما قاراباغ و قاراداغي «قارا» آدلايانلار، اوندا ياشايان «قارا» شخصلري ياخشي تانيييب و اينانميشلار! زياده خواه دوشمان آرزولاري گؤزلرينده قالماغا اينانيريق!
هر حالدا آذربايجان سرحدلرينده بير ده «قارا كليسا» يه راستلاشيريق. مسيح جنابلاريني خاطيرلادان بو كليسا، كريستييان مذهبينده اولان آذربايجانلي وطنداشلارا، ديرلي اولدوغونا گؤره «قارا» آدلانميشدير. عوموم خالقين حؤرمتيني اؤزونه ساري چكه ن «قارا كليسا» بير ائله ده گئنيش بينا اولماسا دا، آذربايجان خالقي گؤزونده موقددس و ديرلي بير اثر كيمي گؤرونور. آمما قـارالار ايچينده بو قارا هامىدان اوغورلو اولموشدور! نه دن كي آذربايجانليلار موسلمان اولدوقلارينا رغمن، بـو بيناني عيسي مسيح حؤرمتينه گؤره، حؤرمتله ساخلاميشلار. آنجاق گئچميش ايكي يوز ايلين اويونلارينا قوشولان اويونچو بير پارا ارمنيلر، بو حؤرمتدن فايدالاناراق نه تك قارا كليساني بلكه آذربايجان سرحدلرينده اولان تامام كليسالاري بير پوليتيك مركزينه چئويريب و دهشتلي حركتلرين بيناسيني بو موقددس يئرلرده قويموشلار. تانرىيا ان ياخين اولان بئله موقددس بينالاردا، تانري ياراتديغي خالقلارا قارشي ان چيركين مقصدلر بورالاردا بللي ائديلميشدي.
قارا كليسا چئوره سينده اولان كندلر و اوبالار و آوادانليقلار، آياق اوسته قالاني وارسا، بو مقصده آماج آغير قيرقينلار گؤرموشلر و بو سؤزه آيدين تمثيل اولا بيلرلر. بو مقصد و آماجلارين آجي ثمرلريني گؤره ن آذربايجانليلار هر ايل جولاي سون هفته گونلري (2-3-4- مرداد) بو بينا آدينا توپلانان گئچميش جنايتكارلارين تؤره مه لري داشناكلار ائولادي، شاهيدي اولـوب و اوره كده (بلكه بو دؤنه مقصدلري دوستلوقدور اينشاالله .. ) دئييب و دايانيرلار. آمما ايللر سوووشدوقجا بـو توپلانتي اؤزونده اولان گيزلين اصيل ماهيتيني اوزه چيخاردير.
آذربايجان تورپاغيني قوربان پايي كيمي تكرار بؤلمك و گؤبله ك كيمي دوغولان ائله – خالقا پاي ائتمك بو توپلانتيدا چكينمه دن ديـله گلير، سهلدير، قوندارما يازيلار – قرارلار – سندلر – خريطه لر ....بير به بير اوزه چيخيرلار. بئله خيانتله دولو مقصدلر توپلانتيسي هئچ نه مانئعسيز ايره لي گئدير! ائله سه بو «قارا» دوغروسو اوغورلو «قارا» سانيلمير؟!!
posted by9:29 AM
Monday, July 12, 2004
دده جاببار اوجاغي
زهره وفايي
كلئيبردن بير داغ آراسي اولان ورزقان ماحاليندا، بره زين آديندا بير كند وار. بو كند آذربايجانين ديگر كندلري كيمي داغلار اته يينده، چؤللر كؤكسونده، نئعمتلرله دولو بير كنددير. طبيعتين وئردييى بو نئعمتلردن بيريسي ده بره زين خالقيندا اولان يورولمامازليق – درينليك – درايت و بيليجىليكدير. بو كندين آدليم عاريف – عاشيقلاري – پيرلري اولموشدو. بيريسي ده دده جاببار اوجاغي آدلانان بير پير مزاريدير.
خالق آراسيندا دده جاببار حاققيندا بير چوخلو روايتلر واردير. آنجاق بو چئشيدلي روايتلره باخماياراق، دده جاببار اوجاغي بير ايتگين تاريخي، سنه لر واردير بيلر – بيلمز ساغلام ساخلاميشدير. و او تير آيين 10 جو گونودور. هر ايل تير آيين 10 جو گونو بو عابيده نين عومومى توپلوم گونو ساييلير. بره زين كند اهالىسي بو گونده بينه ك آغا – نبي جان – آرپاليق و.. اونلار ديگر كندين اهالي سينه بير اوجاق اولاراق قوناق پرورليك ائدير.
بو گونده دده جاببار مزاريندا ييغيشانلار بير نئچه عنعنه ني ايللر واردير داوامچىسىديرلار. بيريسي تونقال ائديب اود يانديرماقدير. بو ايش گره كلي اولاراق هر يولدان چاتان بيري اؤنجه اود يانديريب داها سونرا زييارت ائديب و بو گونون باشقا عنعنه لرينه قوووشارلار. قوربان كسمك٬ اونون اتيني پايلاماق٬ دري و باغيرساغين دده جاببار عابيده سينه هدييه ائتمك٬ عاشيق و اوزان سؤزلري اوخوماق٬ يئني سؤزلري آچماق٬ عومومى دانيشيقلار٬ حاصيلدان٬ توپراقدان٬ سودان ... بو گونده ايشتيراكچىلار آراسيندا داواملي حالدا گئده ر .
دده جاببار اوجاغيندان تاپيلان آلتين قيلينج و بير پارا موحاريبه اسبابلاري بللي اولمايان كسلر واسيطه سىله بره زيندن آپاريليبدير. آمما بره زين خالقي هله ده وار بو اسبابلار حاققيندا ناغيللار و روايتلر دئييرلر. نهايت تير آيين 10 جو گونو آخشاما چاتاندا، اودلاري سؤندوروب و تكجه بير اودو يانيق قويوب و هر كيمسه اؤز يوردونا قاييدار. بوغدا بيچيمي بو كوندن سونرا بو يئرلرده باشلايار .
posted by8:51 AM
Wednesday, July 07, 2004
دفتر محترم نمايندگي سازمان بين المللي يونسكو در ايران ،
جناب آقاي جلالي ، مديريت محترم :
با سلام . معروض ميدارد چنانكه مستحضر ميباشيد كشور ايران ازتاريخ 6 سپتامبر 1948 با قبول كنوانسيونهاي تصويبي سازمان بين المللي يونسكو به اين مركز پيوسته ا ست و بعنوان عضوي از اين سازمان ، متعهد به مراعا ت كليه مصوبا ت عمومي اين سازمان گرديده است . و بــاز چنا نكه مستحضر مي باشيد سازمان فــــــوق نسبت بـــــه شناخت و اعلام بـــــــرخي آثــار تاريخــي – مـــــناطق طبيعــي – آثــار فـــــــرهنگــي و مناطق تحت خـــطر نـــابــــودي ( natural-cultural-mixed and in danger world heritage properties) بــــــعنوان مناطق تحت حفاظتي آن سازمان در كليه كشورهاي عضو ، منجمله جمهوري اسلامي ايـران ، اقدام نموده است .
در ميان موارد ثبت شده در ليست كشور ايران به منطقه ارسباران و عمدتا آثار تاريخي و فضاي طبيعـــــي منطقه كليبر در ليست مناطق حفاظتـــي اين سازمان بر مي خوريم كه حفظ و نگهداري آن در حيطه وظايف آ ن مركز و آن مديريت محترم ميباشد . قــــلعه تاريخـــــــــي بذ « مشهور به قلعه بـــابــــــك و قـــلعه جمهور » در منطقه كليبر جزو مهمترين آثار تاريخي – فرهنگــــــي آذربايجان محسوب ميشود و بواسطه قدمت چند صد ساله خود و پيوند آن با هويت ملي آذربايجانيان از اهميت ويژه اي بر خوردار است واز مهمترين منابع طبيعي و گردشگري آذربايجان محسوب ميشود .
متاسفانه در يك برنامه ريزي غير منتظره از سوي برخي از مسئولان ،مانوري رزمي به مدت يك ماه در اين منطقه توريستـي و تحت حفاظتـــي سازمان يونسكو بر پا گرديده است كه شگفتي هـــمه دوستداران آثار تاريخــــي و منابع طبيعـــــي را بر انگيخته است . بر پايي چنين مانوري آنهم با تحركات سنگين رزمي موجب ضرر و زيان هاي جبران ناپذيري به اين منطقه مي گردد و بالطبع موجب ابهام و شبهه انـــگيزي در خصوص رعايت كنوانسيون هاي پذيرفته شده از سوي دولت محترم جمهوري اسلامــي ايران و اعمال آنها از سوي آن نمايندگــي محترم ميگردد . فلذا جا دارد در خصوص اين اقدام ، موارد ذ يل ايضاح و اذهان عمومـــي را روشن نمود كه :
1- آيا بر پايي اين مانور رزمي با هماهنگي قبلي با سازمان يونسكو انجام مي يابد ؟
2- آيا در مقام پاسخگويـــي به اعلام وضعيت منطقه حفاظتي ، نمايندگــــي آن سازمان در ايران ، جواب قانع كننده اي خواهند داشت ؟
3- آيا پس از اتمام مانور، براي تجديد حيات طبيعي اين منطقه برنامه و بودجه اي منظور گرديده است ؟
4- آيا براي عدول از كنوانسيون هاي قــــــراردادي در چنين مواقعــــي دولت هـاي متعهد مي توانند راسا تصميم و اجراي عمل نمايند ؟
5- آيا بــــرنامه ريزان اين مانور رزمـــــي هيچگونه اطلاعـــــي از تعهدات دولت محترم جمهوري اسلامــــي ايران در قبال مناطق تحت حفاظتي سازمان بين المللي يونسكو و عواقب نقض چنين كنوانسيون هايي را دارند ؟
با تشكر
زهره وفايي – مدير مسئول انتشارات زينب تبريز
zeynabpasha@issa2000.net
رونوشت به دفتر محترم رياست جمهوري
رونوشت به دفتر مركزي سازمان يونسكو در پاريس
رونوشت به مجلس شوراي اسلامي
رونوشت به استانداري آذربايجان شرقي
رونوشت به مطبوعات محلي
posted by1:10 PM
